WORLD WINES' GEOGRAPHICAL INDICATIONS-VINI DEL MONDO CON INDICAZIONI GEOGRAFICHE-Sauro Avezza-

ΑΜΥΝΤΑΙΟ Ο.Π.Α.Π.

Amynteo

ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ Ο.Π.Α.Π.

Goumenissa

ΝΑΟΥΣΑ Ο.Π.Α.Π.

Naoussa

ΠΛΑΓΙΕΣ ΜΕΛΙΤΩΝΑ Ο.Π.Α.Π.

Slopes of Meliton

ΑΜΥΝΤΑΙΟ

Amynteo

Ο.Π.Α.Π.

Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας

Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης)

Υφιστάμενες ονομασίες οίνων – Τεχνικός φάκελος

(denominazioni dei vini esistenti – documentazione tecnica)

Β. Διάταγμα υπ΄αριθ. 183/16.3.1972

Υπουργική απόφαση αριθ. 228173/3709/15.4.1972

Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 20/21.1.1995

Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 238 /24.7.1996

Υπουργικής Απόφαση με. αριθ. 280557/9-6-2005

(fonte Minagr.gr.)

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

(specifiche del prodotto)

(ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 1234/2007 ΑΡΘΡΟ 118 γ, ΠΑΡ/ΦΟΣ 2).

Αμύνταιο (el)

Amynteo (en)

ΠΟΠ – Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης

(P.O.P. denominazione di origine protetta)

1. ΟΝΟΜΑ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ

(denominazione da registrare

Όνομα προς καταχώρηση: Αμύνταιο

Ισοδύναμος Όρος: Amynteo

1.1. ΚΑΤΗΓΟΡΊΕΣ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΏΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ:

(categorie dei prodotti)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Αμύνταιο (Amynteo) ανήκει στις κατηγορίες 1. και 4. των Αμπελοοινικών Προϊόντων του παραρτήματος ΧΙβ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007.

1. Οίνος (vino)

4. Αφρώδης οίνος (vino spumante)

1.2. Τύποι οίνων

(tipi di vino)

Οίνος Ερυθρός Ξηρός (vino rosso asciutto);

Οίνος Ερυθρωπός Ξηρός (vino rosato secco);

Οίνος Αφρώδης Ερυθρωπός Ξηρός (vino spumante rosato secco);

Οίνος Αφρώδης Ερυθρωπός Ημίξηρος (vino spumante rosato semisecco)

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΤΟΥ ΟΊΝΟΥ (Ή ΤΩΝ ΟΊΝΩΝ):

(descrizione del vino o dei vini)

2.1. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Οίνου Λευκού Ξηρού

(caratteristiche analitiche ed organolettiche vino rosso asciutto)

2.1.1. Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 10,50% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: Μέγιστη 4,00 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,20;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 150 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

2.1.2. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche organolettiche)

Όψη: Χρώμα λαμπερό, βαθύ ρουμπινί με βιολετί ανταύγειες

(aspetto: di colore brillante, rosso rubino intenso con riflessi violacei)

Οσμή: ανάλογα με την παλαίωσή, που αρχίζει από μικρόκαρπα φρούτα του δάσους (βατόμουρο, φραγκοστάφυλο), βύσσινο και δαμάσκηνο για να εξελιχθεί σε αποξηραμένα φρούτα και να ολοκληρωθεί σε αφυδατωμένη ντομάτα και σύκο.

(profumo: secondo la sua maturazione, inizia con sentori di bacche, ribes, more, mirtilli sino a ricordare i profumi della frutta secca prugne e fichi)

Γεύση: Πλούσιο στόμα με ντελικάτη δομή, χωρίς γωνίες που διεγείρει με τον συνδυασμό μπουκέτου εξέλιξης, οξύτητας και ώριμων τανινών τους γευστικούς κάλυκες.

Επίγευση εξαιρετικά μεγάλης διάρκειας με παλινδρομήσεις αρωματικές.

(gusto: ricco con struttura delicata, senza spigoli, si armonizza con l’evoluzione del bouquet e l’acidità, tannini maturi che stimolano le papille gustative.

Lungo retrogusto aromatico)

2.2. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Οίνου Ερυθρωπός Ξηρός

(caratteristiche analitiche ed organolettiche vino rosato secco)

2.2.1. Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 10,50% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: Μέγιστη 4,00 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,08;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 200 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

2.2.2. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche organolettiche)

Όψη: ‘Έντονο, λαμπερό τριανταφυλλί χρώμα

(aspetto brillante con colore rosa intenso)

Οσμή: Πλούσια αρωματική μύτη με φρουτώδεις νότες

(profumo: aromatico con sentore fruttato)

Γεύση: Αρμονικό στόμα με πλούσια επίγευση και αρωματική επιστροφή

(sapore: ricco e armonico, retrogusto aromatico)

2.3. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Οίνου αφρώδης ερυθρωπός ξηρός, ημίγλυκος

(caratteristiche analitiche ed organolettiche vino spumante rosato secco e semisecco)

2.3.1. Οίνος Αφρώδης Ερυθρωπός Ξηρός

(vino spumante rosato secco)

Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

1. Οίνος Αφρώδης Ερυθρωπός Ξηρός:

(vino spumante rosato secco)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 10,50% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: 17,00, 32,00 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Υπέρπιεση στη φιάλη: Ελάχιστη 3,50 bar

(sovrappressione in bottiglia)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,08;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 185 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche organolettiche)

Όψη: Χρώμα ροδί λαμπερό με πληθωρικές φυσαλίδες.

Οσμή: Έντονη μύτη με άρωμα φράουλας και αποξηραμένης ντομάτας

Γεύση: Ισορροπημένο, γεμάτο στόμα με ευχάριστη μακριά επίγευση

2.3.2. Οίνος Αφρώδης Ερυθρωπός Ημίξηρος:

(vino spumante rosato semisecco)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 10,50% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 10,50%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: 32,00, 50,00 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Υπέρπιεση στη φιάλη: Ελάχιστη 3,50 bar

(sovrappressione in bottiglia)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,08;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 185 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche organolettiche)

Όψη: Χρώμα τριανταφυλλί με λεπτά κορδόνια φυσαλίδων

(aspetto: colore brillante con spuma persistente)

Οσμή: Άρωμα βατόμουρου και φράουλας

(profumo: intenso con sentore di fragola e pomodoro secco)

Γεύση: Στόμα αρμονικό με ανάλαφρη γλυκύτητα σε ισορροπία με την τραγανή οξύτητα

(sapore: pieno, equilibrato, con piacevole e lungo retrogusto)

3. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΈΣ ΕΝΔΕΊΞΕΙΣ:

(menzioni tradizionali)

Παραδοσιακές ενδείξεις, σύμφωνα με το άρθρο 118κα παράγραφος 1, οι οποίες συνδέονται με την ονομασία προέλευσης ή τη γεωγραφική ένδειξη.

Σύμφωνα με το άρθρο 40 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 607/2009 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει από τον Καν(ΕΚ) 670/2011 της Επιτροπής και όπως έχουν οριστεί και καταχωρηθεί στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων «E-Bacchus», οι παραδοσιακές ενδείξεις που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση των οίνων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π.) Αμύνταιο και με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις της Κοινοτικής και Εθνικής νομοθεσίας, είναι οι εξής:

a. Στοιχείο α):

Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (Ο.Π.Α.Π.).

(denominazione di origine di qualità superiore OPAP)

b. Στοιχείο β):

Επιλογή ή Επιλεγμένος (selezione, selezionato, riserva);

Πύργος (torre);

Ορεινός αμπελώνας (vigneto di montagna);

Ορεινό κτήμα (tenuta di montagna);

Μοναστήρι (monastero);

Μετόχι (fattoria del monastero);

Κτήμα (tenuta, proprietà);

Κάστρο (castello);

Ειδικά Επιλεγμένο (appositamente selezionati, gran riserva);

Αρχοντικό (palazzo);

Αμπελώνας(ες) (vigneto);

Αμπέλι (vigneto);

Αγρέπαυλη (edificio storico).

4. ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΈΣ ΠΡΑΚΤΙΚΈΣ

(pratiche enologiche)

4.1. Οινολογικές πρακτικές

Οινοποίηση ερυθρών οίνων:

(vinificazione vini rossi):

Οι ερυθροί ξηροί οίνοι Π.Ο.Π. Αμύνταιο (Amynteo) παράγονται με την κλασική μέθοδο ερυθράς οινοποίησης.

Η αλκοολική ζύμωση του σταφυλοπολτού και του οίνου σε ζύμωση μετά το διαχωρισμό από τα στέμφυλα γίνεται σε ελεγχόμενες θερμοκρασίες μικρότερες των 30° C.

(fermentazione alcolica classica dei vini rossi ad una temperatura inferiore ai 30° C.)

4.2. Οινοποίηση ερυθρωπών οίνων

(vinificazione vini rosati):

Οι ερυθρωποί ξηροί οίνοι Π.Ο.Π. Αμύνταιο (Amynteo) παράγονται με τη μέθοδο παραγωγής ροζέ οίνων από ερυθρές ποικιλίες.

(vinificazione in rosato con varietà rosse)

Η μεταποίηση των σταφυλιών σε γλεύκος και του γλεύκους σε οίνο γίνεται σε οινοποιεία τα οποία διαθέτουν κατάλληλες εγκαταστάσεις για εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας παραγωγής λευκών οίνων.

(il trattamento dei mosti e dei vini deve avvenire con strutture adeguate e la tecnologia della vinificazione in bianco)

Η γλευκοποίηση των σταφυλιών δεν επιτρέπεται να γίνεται με συνεχή πιεστήρια η δε θερμοκρασία κατά την αλκοολική ζύμωση πρέπει να είναι μικρότερη των 20°C.

(sono vietate le presse continue e la fermentazione deve avvenire alla temperatura superiore ai

20° C,)

4.2. Οινοποίηση αφρωδών οίνων

(vinificazione spumanti)

Οι αφρώδεις οίνοι μπορούν να παραχθούν με την κλασσική μέθοδο ζύμωσης στη φιάλη.

Η ζύμωση αυτή πραγματοποιείται στο ξηρό κρασί βάσης στη φιάλη όπου προστίθενται ζύμη και σάκχαρα. Η φιάλη σφραγίζεται αρχικά με μεταλλικό πώμα (crown), και η διαδικασία ζύμωσης μπορεί να διαρκέσει για πολλούς μήνες αλλά ακόμα και χρόνια.

Μετά την αφαίρεση των ζυμών σφραγίζεται με κανονικό φελλό.

(il vino spumante può essere ottenuto con il metodo classico della rifermentazione in bottiglia.

La rifermentazione avviene dopo aggiunta di liquore di tiraggio, la bottiglia è tappata con tappo corona e la durata del processo può durate molti mesi, anche anni secondo tipologia)

Επιπλέον εφαρμόζεται και η μέθοδος κλειστής δεξαμενής (cuve close).

(il vino spumante può essere prodotto anche con il metodo in autoclave)

Για την παραγωγή του κρασιού βάσης πραγματοποιείται πρώιμος τρύγος, ούτως ώστε τα σταφύλια να έχουν χαμηλό δυναμικό αλκοολικό τίτλο και υψηλή οξύτητα.

(il vino base è ottenuto da uve con una debole gradazione alcolica e buona acidità)

Ακολουθεί η δεύτερη αλκοολική ζύμωση, σε μικρές αυτόκλειστες δεξαμενές, με πολύ αργούς ρυθμούς και σε χαμηλές θερμοκρασίες.

(segue una seconda fermentazione in autoclave, molto lenta e a bassa temperatura)

4.4. Ειδικές οινολογικές πρακτικές για την παραγωγή των οίνων

(pratiche enologiche specifiche dei vini:)

4.4.1. Για την χρησιμοποίηση της ένδειξης «Επιλεγμένος» ή «Réserve» για τους ερυθρούς ξηρούς Αμύνταιο (Amynteo) πρέπει οι οίνοι:

(per poter utilizzare le menzioni “selezionato”, “Reserve”, i vini rossi POP Amynteo devono:

- να έχουν ελάχιστο χρόνο συνολικής παλαίωσης δυο (2) έτη , εκ των οποίων τουλάχιστον δώδεκα (12) μήνες σε δρύινα βαρέλια και έξι (6) μήνες σε φιάλες

(avere un invecchiamento minimo di 2 anni, di cui almeno 12 mesi in botti di rovere e 6 mesi in bottiglia)

4,4.2. Για την χρησιμοποίηση της ένδειξης «Ειδικά Επιλεγμένος» ή «Grande Réserve» για ερυθρούς ξηρούς Αμύνταιο (Amynteo) πρέπει οι οίνοι :

(per poter utilizzare le menzioni “appositamente selezionato”, “ Grande Reserve”, i vini rossi POP Amynteo devono:

- να έχουν ελάχιστο χρόνο συνολικής παλαίωσης τέσσερα [4] έτη, εκ των οποίων τουλάχιστον δεκαοκτώ (18) μήνες σε δρύινα βαρέλια και δεκαοκτώ (18) μήνες σε φιάλες.

(avere un invecchiamento minimo di 4 anni, di cui almeno 18 mesi in botti di rovere e 18 mesi in bottiglia)

4.5. Συστήματα μόρφωσης των πρέμνων

(sistemi di coltivazione dei vigneti)

Οι οίνοι ΠΟΠ Αμύνταιο προέρχονται από σταφύλια αμπελώνων οι οποίοι έχουν μορφωθεί σε κυπελλοειδή ή γραμμικά σχήματα και δέχονται βραχύ κλάδεμα.

(i sistemi di coltivazione dei ceppi sono a vaso o lineari con potatura corta)

5. ΟΡΙΟΘΕΤΗΜΈΝΗ ΠΕΡΙΟΧΉ

(zone delimitate)

Η οριοθετημένη περιοχή για την παραγωγή οίνων Π.Ο.Π. Αμύνταιο (Amynteo) που καθορίστηκε με το Βασιλικό Διάταγμα αριθμ. 183/16.3.1972 (ΦΕΚ 40/A/17.3.1972), το οποίο τροποποιήθηκε από το Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 20/21.1.1995 (ΦΕΚ 16/A/31.1.1995) και το Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 238 /24.7.1996 (ΦΕΚ 178/A/1.8.1996)

Οι αμπελώνες της ζώνης του ΠΟΠ Αμύνταιο εκτείνονται στις περιοχές του Δήμου Αμυνταίου

και των Κοινοτήτων Αγίου Παντελεήμονα, Βεγόρας, Λακκιάς, Κλειδιού, Αντίγονου, Μανιακίου, Πετρών, Ξυνού Νερού, Φανού, Πεδινού, Αετού, Ροδώνα, Αγραπιδιών, Αναργύρων και Βαρυκού

του Νομού Φλώρινας

απο-κλειομένων των βαλτωδών εκτάσεων.

La zona di produzione è stata riconosciuta il 16/03/1972 e successive modifiche.

Comprende il comune di Αμυνταίου e le località di……..nella periferia (ex prefettura) di Φλώρινας.

Con esclusione delle zone pianeggianti e umide)

Δήμου: Αμυνταίου (comune Amintaio)

Περιφερειακή ενότητα: Φλώρινας (unità periferica Florina)

Περιφέρειε: Δυτικής Μακεδονίας (periferia Macedonia Occidentale)

6. Μέγιστες αποδόσεις

(resa massima)

6.1. Μέγιστη απόδοση σε χιλιόγραμμα σταφυλιών ανά εκτάριο:

(resa massima di uva in kh/ha)

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο (HA) δεν υπερβαίνει τα δέκα χιλιάδες (10.000) χιλιόγραμμα νωπά ερυθρά σταφύλια

(la resa massima di produzione è limitata a 10.000 kg/ha di uve fresche).

6.2. Μέγιστη απόδοση σε εκατόλιτρα τελικού προϊόντος ανά εκτάριο:

(resa massima del vino in hl/ha)

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο (HA) δεν υπερβαίνει τα 80 HL γλεύκους ερυθρών σταφυλιών

(la resa massima di produzione è limitata a 80 hl/ha di vino)

7. Επιτρεπόμενες οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου

(varietà di vite autorizzate)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Αμύνταιο (Amynteo) παράγεται μόνο από νωπά σταφύλια της ερυθρής ποικιλίας Ξινόμαυρο.

I vini rossi e rosati della POP Amynteo sono ottenuti esclusivamente dal vitigno Xinomavro)

Το όνομα του –Ξινόμαυρο– προέρχεται από το ξινό και το μαύρο, αν και στην πράξη, οι φλούδες των ρωγών του δεν είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε χρωστικές.

(il nome Xinomavro derivava da acido-nero, anche se la buccia non è carica di pigmenti)

Το Ξινόμαυρο χρειάζεται κατάλληλο terroir, αυξημένες καλλιεργητικές φροντίδες, χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις και κατάλληλες καιρικές συνθήκες, για να ξεδιπλώσει το μεγαλείο του.

(lo Xinomavro ha bisogno di terreni adatti, basse rese produttive e situazioni climatiche favorevoli per dimostrare la sua alta qualità)

Το ρουμπινί χρώμα, το μαγικό μπουκέτο, που περιλαμβάνει από βιολέτες μέχρι πολτό ελιάς και από ντομάτα μέχρι καπνό και φραγκοστάφυλα, το υψηλόβαθμο, γεμάτο οξύτητα στόμα και οι άγριες ταννίνες, δίκαια του έχουν δώσει τον τίτλο «ελληνικό νεμπιόλο».

(colore rosso rubino, profumo magico che ricorda le viole, la pasta di olive i pomodori, l’affumicato e l’uva spina, sapore corposo, complesso con tannini e acidità duri inizialmente, si fa più morbido ed armonico con l’invecchiamento, lo Xinomavro è chiamato il „Nebbiolo greco”)

8. ΔΕΣΜΌΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΉ ΠΕΡΙΟΧΉ

(legame con la zona geografica)

8.1. Ιστορικός, πολιτιστικός, κοινωνικός δεσμός και γεωγραφικό περιβάλλον

(legame storico, culturale, sociale e ambiente geografico)

Λεπτομέρειες της γεωγραφικής περιοχής:

(dettagli della zona geografica):

8.1.1. Ποιότητα

(qualità)

Ο χαρακτήρας της ποικιλίας Ξινόμαυρο στην αμπελουργική Αμύνταιο παρουσιάζεται στον παραγόμενο οίνο με πλούσιο πολύπλοκο αρωματικό χαρακτήρα, ντελικάτη σώμα, καλοδομημένες τανίνες και μία οξύτητα που υποστηρίζει την μεγάλη δυναμική παλαίωσής του.

8.1.2. Ιστορικός δεσμός

(legame storico)

Το οροπέδιο του Αμυνταίου αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες αμπελουργικές ζώνες της Ελλάδας και η καλλιέργεια του αμπελιού έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα.

Τα ευρήματα της περιοχής και η πατροπαράδοτη λατρεία του Διονύσου και του Αγίου Τρύφωνα στα χριστιανικά χρόνια επιβεβαιώνουν την σχέση αμπελιού και Αμυνταίου.

Περιηγητές όπως ο Τζελεμπί και ο Πουκεβίλ εκθειάζουν τα αμπέλια της περιοχής ενώ τον 3ο Αιώνα μΧ ο Αθήναιος εκθειάζει τον Κελληνό ελαφρύ οίνο.

Όταν ο Αλή πασάς γίνεται κύριος της περιοχή προμηθεύεται προϊόντα αμπελοκαλλιέργειας από τους αμπελώνες της, ενώ κατά τους Βαλκανικούς πολέμους ο Σπύρος Μελάς αναφέρεται στο εξαίρετο κρασί του Σόροβιτς (=Αμύνταιο).

Ακόμα στη μεγάλη ακμή της πόλης υπάρχουν έμποροι που διακινούν το κρασί μέχρι το Μοναστήρι, το Βελιγράδι και την Βιέννη.

Στην νεώτερη περίοδο, το 1945 ιδρύθηκε η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου (E.A.Σ) η οποία αποτελείται από 27 πρωτοβάθμιους Συνεταιρισμούς, 2.250 φυσικά μέλη και είναι Νομικό Πρόσωπ Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ). Το 1959 ιδρύθηκε το οινοποιείο της, ως μία από τις κυριότερες δραστηριότητες της Ε.Α.Σ. Τον επόμενο χρόνο, το 1960, κυκλοφόρησε το πρώτο ερυθρό κρασί της.

Η καλλιέργεια του Ξινόμαυρου στην περιοχή έχει εξελιχθεί σε πολύ υψηλά ποιοτικά επίπεδα, σήμερα καλλιεργούνται περί τα 7.000 στρέμματα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν χρησιμοποιούνται πρόσθετες ουσίες προς διόρθωση των στοιχείων του κρασιού και ότι διαύγαζε συνήθως μόνο με την παλαίωση και σπανίως είτε με φιλτράρισμα είτε με αυγά ή ζελατίνη.

8.1.3. Πολιτιστικός, κοινωνικός & οικονομικός δεσμός

(legame culturale, sociale ed economico)

Η αμπελοκαλλιέργεια και η παραγωγή του κρασιού είναι στενά συνδεδεμένα με τη ζωή των ανθρώπων της περιοχής από την αρχαιότητα.

Στη σύγχρονη ζωή των κατοίκων, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και τα έθιμα που αναβιώνουν στην περιοχή

προβάλουν πολύ συχνά το κρασί.

8.1.4. Γεωγραφικό περιβάλλον και γεωγραφική προέλευση

(ambiente e origine geografica)

Η ζώνη της ονομασίας «AMYNTAIO» περιλαμβάνει αμπελώνες στην περιοχή που εκτείνεται γύρω τον Δήμο Αμυνταίου και τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίου Παντελεήμονα, Βεγόρας, Λακκιάς, Κλειδίου, Αντιγόνου, Μανιακίου, Πετρών, Αετού, Ξινού Νερού, Φανού, Πεδινού, Αετού, Ροδώνα, Αγραπιδιών, Αναργύρων και Βαρυκού στον Νομό Φλώρινας αποκλειόμενων των βαλτωδών εκτάσεων.

Οι αμπελώνες εκτείνονται σε 520 – 720 μέτρα υψόμετρο.

Τα εδάφη είναι ελαφριάς προς μέσης μηχανικής σύστασης, άριστης αποστράγγισης, προσχωσιγενή (παλαιότερες λιμναίες αποθέσεις) με πλεονέκτημα για την τυπικότερη έκφραση της ποικιλίας Ξινόμαυρο τα αμμώδη εδάφη.

8.2. Λεπτομέρειες του προϊόντος:

(caratteristiche del prodotto)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Αμύνταιο είναι ένα προϊόν χαρακτηριστικής ποιότητας αποτέλεσμα του εδαφοκλιματικού πλούτου της περιοχής και των τεχνικών οινοποίησης υψηλών προδιαγραφών.

8.3. Αιτιώδης αλληλεπίδραση:

(interazione causale)

Τόσο η ιστορική συνέχεια στην οινοποίηση του ξηρού κρασιού που παράγεται από την ποικιλία Ξινόμαυρο στο Αμύνταιο, με όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το ιδιαίτερο εδαφοκλιματικό περιβάλλον της ζώνης παραγωγής του, αλλά και με την συνέχεια που δείχνει ότι παρουσιάζει και στις μέρες μας.

Όλα αυτά τα στοιχεία μπορούν να ισχυροποιηθούν από τις πρόσφατες αξιολογήσεις του πλέον έγκυρου διεθνούς συστήματος αξιολόγησης οινικών περιοχών Wine Advocate (erobertparker.com) όπου Ξινόμαυρο της περιοχής Αμυνταίου απέσπασε τις υψηλότερες βαθμολογίες που έχουν αποσπάσει μέχρι σήμερα ερυθροί οίνοι.

Γίνεται αποκλειστική αναφορά στην συγκεκριμένη διάκριση, εκτός των πολλών άλλων μέχρι σήμερα, γιατί αποτελεί αδιάσειστο στοιχείo που ενισχύει με μοναδικό τρόπο την προστιθεμένη αξία, αλλά και την εμπορικότητα των συγκεκριμένων οίνων στις παγκόσμιες αγορές.

8.4. Ιστορικός, πολιτιστικός, κοινωνικός δεσμός του Αφρώδη Οίνου της Κατηγορίας 4 και γεωγραφικό περιβάλλον

(legame storico, culturale, sociale e ambiente geografico per il vino spumante)

Λεπτομέρειες της γεωγραφικής περιοχής:

(dettagli della zona geografica):

8.4.1. Ποιότητα

(qualità)

8.4.2. Πολιτιστικός, κοινωνικός & οικονομικός δεσμός

(legame culturale, sociale ed economico)

Το οροπέδιο του Αμυνταίου αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες αμπελουργικές ζώνες της Ελλάδας και η καλλιέργεια του αμπελιού έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Τα ευρήματα της περιοχής και η πατροπαράδοτη λατρεία του Διονύσου και του Αγίου Τρύφωνα στα χριστιανικά χρόνια επιβεβαιώνουν την σχέση αμπελιού και Αμυνταίου.

Ακόμα στη μεγάλη ακμή της πόλης υπάρχουν έμποροι που διακινούν το κρασί μέχρι το Μοναστήρι, το

Βελιγράδι και την Βιέννη.

Το 1959 ιδρύθηκε το οινοποιείο της, ως μία από τις κυριότερες δραστηριότητες της Ε.Α.Σ. Τον επόμενο χρόνο, το 1960, κυκλοφόρησε το πρώτο ερυθρό κρασί της.

Στη σύγχρονη ζωή των κατοίκων, οι πολιτιστικές εκδηλώσεις και τα έθιμα που αναβιώνουν στην περιοχή

προβάλουν πολύ συχνά το κρασί.

Ογδόντα χρόνια πριν, το κρασί του Αμυνταίου, που παραγόταν από Ξινόμαυρο, το αγόραζαν και το εκμεταλλευόταν έμποροι από τις γύρω περιοχές, κυρίως από το Πισοδέρι.

Τη δεκαετία του ‘30 επισκέφτηκε την περιοχή ένας οινολόγος, υπάλληλος του Υπουργείου Γεωργίας, ο οποίος στην προσπάθειά του να παρακινήσει τους αμπελουργούς του Αμυνταίου να δημιουργήσουν ένα οινοποιείο, έδωσε μια διάλεξη στην οποία ανέφερε ως παράδειγμα προς μίμηση τα συμμετοχικά οινοποιεία της Κρήτης. Σιγά-σιγά έγινε συνείδηση ότι θα μπορούσε να δημιουργηθεί και εδώ μια «κοινοπραξία

αμπελουργών».

Όντως, το 1945 ιδρύθηκε η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Αμυνταίου (E.A.Σ) η οποία αποτελείται από 27 πρωτοβάθμιους Συνεταιρισμούς, 2.250 φυσικά μέλη και είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ).

Το 1959 ιδρύθηκε το οινοποιείο της.

Σταθμός στην οινική ιστορία της Ε.Α.Σ. Αμυνταίου υπήρξε η χρονιά του 1971, όταν άρχισαν οι πρώτες προσπάθειες για την οινοποίηση αφρώδους οίνου από Ξινόμαυρο.

Οι πειραματικές οινοποιήσεις έδωσαν λαμπρά αποτελέσματα.

Και δεν είναι φυσικά τυχαίο το ότι το ελληνικό κράτος αναγνώρισε επίσημα το 1972, ως «ΑΜΥΝΤΑΙΟ Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητος» τόσο το ερυθρό, όσο και στην συνέχεια το ροζέ, ήρεμο και αφρώδες κρασί που παράγεται στην περιοχή.

Η μοναδική ροζέ Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητος που υπάρχει στην Ελλάδα.

Την τελευταία δεκαετία το σύνολο των οινοποιείων της περιοχής έχουν εξοπλιστεί με άριστο μηχανολογικό εξοπλισμό, κατάλληλο να παράγουν υψηλών προδιαγραφών αφρώδεις οίνους (ειδικές αυτόκλειστες δεξαμενές, συστήματα εμφιάλωσης με αντιπίεση κλπ).

Σαν αποτέλεσμα της άριστης αξιοποίησης της πρώτης ύλης, παρατηρείται συνεχής αλματώδης αύξηση

των πωλήσεων και αλλεπάλληλες βραβεύσεις που έχει σαν αποτέλεσμα την είσοδο στο χώρο νέων επενδυτών οινοποιών

Οι αμπελουργοί της περιοχής είναι ενθουσιασμένοι με τα αποτελέσματα και βλέπουν το μέλλον τους να διαμορφώνεται σε μια πλατφόρμα για την παραγωγή ποιοτικής πρώτης ύλης για τους αφρώδεις οίνους. Έξαλλου αυτή η καλλιέργεια (Ξινόμαυρο για αφρώδεις οίνους) μεγιστοποιεί τα οφέλη.

Γεωγραφικό περιβάλλον και γεωγραφική προέλευση Η ζώνη της ονομασίας «AMYNTAIO» περιλαμβάνει αμπελώνες στην περιοχή που εκτείνεται γύρω τον Δήμο Αμυνταίου και τα Δημοτικά Διαμερίσματα Αγίου Παντελεήμονα, Βεγόρας, Λακκιάς, Κλειδίου, Αντιγόνου, Μανιακίου, Πετρών, Αετού, Ξινού Νερού, Φανού, Πεδινού, Αετού, Ροδώνα, Αγραπιδιών, Αναργύρων και Βαρυκού στον Νομό Φλώρινας αποκλειόμενων των

βαλτωδών εκτάσεων.

Οι αμπελώνες εκτείνονται σε 520 – 720 μέτρα υψόμετρο.

Η ποικιλία Ξινόμαυρο στη ζώνη Αμυνταίου – Πετρών και Ξινού Νερού παρουσιάζει ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά.

Αυτό σε συνδυασμό με τον φρουτώδη και ανθικό χαρακτήρα, δημιουργούν εξαιρετική πρώτη ύλη για την παραγωγή αφρωδών οίνων.

8.4.3. Γεωγραφικό περιβάλλον και γεωγραφική προέλευση

(ambiente e origine geografica)

Το ιδιαίτερο μικροκλίμα σε συνδυασμό με την ελαφριά σύσταση των εδαφών, σε ορισμένες ιδιαίτερα περιοχές, εφοδιάζει τα σταφύλια με αυξημένη οξύτητα που οφείλεται στο συνδυασμό μηλικού και τρυγικού οξέος. Αυτό σε συνδυασμό με τον φρουτώδη και ανθικό χαρακτήρα, δημιουργούν εξαιρετική πρώτη ύλη για την παραγωγή αφρωδών οίνων.

8.5. Λεπτομέρειες του προϊόντος:

(caratteristiche del prodotto)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Αμύνταιο αφρώδης είναι ένα προϊόν χαρακτηριστικής ποιότητας αποτέλεσμα του εδαφοκλιματικού πλούτου της περιοχής και των τεχνικών οινοποίησης υψηλών προδιαγραφών.

8.6. Αιτιώδης αλληλεπίδραση:

(interazione causale)

σήμερα ερυθροί οίνοι.

9. Παραπομπή στις προδιαγραφές προϊόντος

(riferimenti alla disciplina di produzione)

9.1. Απαιτήσεις Εθνικής Νομοθεσίας

(requisiti della legislazione nazionale)

-Β. Διάταγμα υπ’ αριθ. 423/8-6-1970 «Περί αναγνωρίσεως ονομασιών προελεύσεως οίνων» (ΦΕΚ 136/Α/19-6-1970)

- Κοινή Υπουργική Απόφαση αριθ. 308791/7815/2-10-1973 «Περί των όρων εμφιαλώσεως οίνων ονομασιών προελεύσεως» (ΦΕΚ 1201/Β/5-10-1973) όπως τροποποιήθηκε με την αριθ. 301653/2962/19-9-1974 « Περί τροποποιήσεως υπ΄ αριθμ. 308791/7815/2-10-73 αποφάσεως Υπουργών Οικονομικών, Γεωργίας και Βιομηχανίας, περί ειδικών όρων εμφιαλώσεως οίνων, ονομασίας προελεύσεως» (ΦΕΚ 978/Β/4-10-1974).

- Κοινή Υπουργική Απόφαση αριθ. 242059/1445/28-4-1975 «Περί ταινιών ελέγχου οίνων ονομασίας προελεύσεως»(ΦΕΚ 505/Β/19-5-1975).

-Β. Διάταγμα υπ΄αριθ. 183/16.3.1972 «Περί αναγνωρίσεως ονομασιών προελεύσεως οίνων» (ΦΕΚ 40/A/17.3.1972).

-Υπουργική απόφαση αριθ. 228173/3709/15.4.1972 «Περί οίνων ονομασίας προελεύσεως ανωτέρας ποιότητος» (ΦΕΚ 287/B/27.4.1972).

-Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 20/21.1.1995 «Τροποποίηση του Β.Δ. 183/1972 » (ΦΕΚ 16/A/31.1.1995).

-Υπουργική απόφαση αριθ. 385757/18.8.1995 «Περί ονομασίας προελεύσεως ανωτέρας ποιότητος» (ΦΕΚ 747/B/30.08.1995).

-Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 238 /24.7.1996 «Τροποποίηση του Β.Δ. 183/1972 » (ΦΕΚ 178/A/1.8.1996).

-Υπουργική απόφαση αριθ. 280557/9-6-2005 « Καθορισμός του χρόνου, ωρίμανσης, παλαίωσης και διάθεσης στην κατανάλωση, των οίνων Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας, των Τοπικών οίνων καθώς και των ενδείξεων κατά την επισήμανση τους που αφορούν τον τρόπο παραγωγής ή τις μεθόδους παρασκευής τους» (ΦΕΚ 818/Β/15-6-2005).

- Υπουργική απόφαση αριθ. 398549/21-9-2001 « Καθορισμός λεπτομερειών εφαρμογής του Καν(ΕΚ) 1607/2000 της Επιτροπής σχετικά με τους οίνους ποιότητας που παράγονται σε καθορισμένες περιοχές» (ΦΕΚ 1277/Β/4-10-2001)

- Υπουργική απόφαση αριθ. 398581/27-9-2001 « Καθορισμός λεπτομερειών εφαρμογής του Καν(ΕΚ) 1282/2001 της Επιτροπής όσον αφορά τις πληροφορίες για την αναγνώριση των προϊόντων και την παρακολούθηση της αγοράς στον αμπελοοινικό τομέα και για την τροποποίηση του Καν(ΕΚ) 1623/2000» (ΦΕΚ 1293/Β/8.10.2001).

- Κοινή Υπουργική Απόφαση αριθ. 285870/1.9.2004 «Καθορισμός των αναγκαίων συμπληρωματικών μέτρων εφαρμογής του Καν(ΕΚ) 884/2001 της Επιτροπής σχετικά με τα συνοδευτικά έγγραφα μεταφοράς των αμπελοοινικών προϊόντων και των βιβλίων που πρέπει να τηρούνται στον αμπελοοινικό τομέα» (ΦΕΚ 1372/Β/ 8.9.2004) όπως τροποποιήθηκε με την αριθ. 317456/4.11.2005 ΚΥΑ (ΦΕΚ 1571/Β/14.11.2005).

- Υπουργική απόφαση αριθ. 388052/8.8.2001 «Εφαρμογή του Καν(ΕΚ) 2729/00 της Επιτροπής σχετικά με τις λεπτομέρειες εφαρμογής όσον αφορά τους ελέγχους στον αμπελοοινικό τομέα» (ΦΕΚ 1089/Β/ 21.8.2001).

- Υπουργική Απόφαση αριθ. 235309/7.2.2002 «Έγκριση παραδοσιακών ενδείξεων οίνων» (ΦΕΚ 179/Β/19.2.2002) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

- Κοινή Υπουργική Απόφαση αριθ. 326182/6268/27-7-1988 «Περί των γενικών κανόνων χρήσης των ενδείξεων «RESERVE» (επιλεγμένος) και «GRANDE RESERVE» (ειδικά επιλεγμένος) ως περιγραφικών στοιχείων οίνων ονομασίας προέλευσης» όπως τροποποιήθηκε με την αριθ. 280580/21.6.2005 ΚΥΑ «Τροποποίηση της υπ’ αριθμ. 326182/6268/1988 κοινής υπουργικής απόφασης «περί των γενικών κανόνων χρήσης των ενδείξεων «RESERVE» (επιλεγμένος) και «GRANDE RESERVE» (ειδικά επιλεγμένος) ως περιγραφικών στοιχείων οίνων ονομασίας προέλευσης) καθώς και της υπ’ αριθμ. 352347/6670/1987 κοινής υπουργικής απόφασης «περί των γενικών κανόνων χρήσης της ένδειξης «Κάβα» ως περιγραφικού στοιχείου επιτραπέζιων οίνων» (ΦΕΚ 875/Β/28-6-2005).

-Κοινή Υπουργική Απόφαση αριθ.336927/10.3.1999 «Καθορισμός προϋποθέσεων χρήσης της ένδειξης «όνομα αμπελουργικής εκμετάλλευσης ή ομάδας αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων» στις ετικέτες των Ελληνικών οίνων»(ΦΕΚ 420/Β/20.4.1999).

- Υπουργικής Απόφαση με. αριθμ. 280557/9-6-2005 «Καθορισμός του χρόνου, ωρίμανσης, παλαίωσης και διάθεσης στην κατανάλωση, των οίνων Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας, των Τοπικών Οίνων καθώς και των ενδείξεων κατά την επισήμανσή τους που αφορούν τον τρόπο παραγωγής ή τις μεθόδους παρασκευής τους» (ΦΕΚ 818/Β/15-6-2005).

9.2. Παρέκκλιση από την παραγωγή στην οριοθετημένη περιοχή

Α) Νομικό πλαίσιο: Κοινοτική Νομοθεσία

(legislazione comunitaria)

Άρθρο 6 παράγραφος 4α του Καν(ΕΚ)607/2009 της Επιτροπής «για τον καθορισμό ορισμένων λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 479/2008 του Συμβουλίου όσον αφορά τις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, τις παραδοσιακές ενδείξεις, την επισήμανση και την παρουσίαση ορισμένων προϊόντων του αμπελοοινικού τομέα».

9.3. Πρόσθετες διατάξεις που αφορούν στην επισήμανση των οίνων

(disposizioni supplementari inerenti all’etichettatura dei vini)

9.3.1. Ενδείξεις που αφορούν ορισμένες μεθόδους παραγωγής

(termini che si riferiscono a determinati metodi di produzione)

Κοινοτική Νομοθεσία

(legislazione comunitaria)

Άρθρο 66 παράγραφοι 1, 2 και 6 του Καν(ΕΚ)607/2009 της Επιτροπής «για τον καθορισμό ορισμένων λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 479/2008 του Συμβουλίου όσον αφορά τις προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης και τις προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις, τις παραδοσιακές ενδείξεις, την επισήμανση και την παρουσίαση ορισμένων προϊόντων του αμπελοοινικού τομέα».

αριθμ. 280557/9-6-2005 υπουργικής απόφαση «Καθορισμός του χρόνου, ωρίμανσης, παλαίωσης και διάθεσης στην κατανάλωση, των οίνων Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας, των Τοπικών Οίνων καθώς και των ενδείξεων κατά την επισήμανσή τους που αφορούν τον τρόπο παραγωγής ή τις μεθόδους παρασκευής τους» (ΦΕΚ 818/Β/15-6-2005).

9.3.2. Πρόσθετες διατάξεις που αφορούν στην επισήμανση των οίνων

(disposizioni supplementari per l’etichettatura dei vini)

α) Αναγραφή στην επισήμανση του έτους συγκομιδής

(indicazione dell’annata di vendemmia)

Στην περίπτωση χρήσης της ένδειξης «ΝΕΟΣ ΟΙΝΟΣ» ή «ΝΕΑΡΟΣ ΟΙΝΟΣ» στην επισήμανση των οίνων είναι υποχρεωτική η αναγραφή του έτους συγκομιδής των σταφυλιών όπως ορίζεται στο άρθρο 1 παρ.2 της αριθμ. 280557/9-6-2005 η αναγραφή του έτους συγκομιδής

(i vini con la menzione “vino nuovo o novello” devono portare obbligatoriamente in etichetta l’annata di vendemmia)

των σταφυλιών όπως ορίζεται στο άρθρο 1 παρ.2 της αριθμ. 280557/9-6-2005 υπουργικής απόφαση «Καθορισμός του χρόνου, ωρίμανσης, παλαίωσης και διάθεσης στην κατανάλωση, των οίνων Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας, των Τοπικών Οίνων καθώς και των ενδείξεων κατά την επισήμανσή τους που αφορούν τον τρόπο παραγωγής ή τις μεθόδους παρασκευής τους» (ΦΕΚ 818/Β/15-6-2005).

β) Παραδοσιακές Ενδείξεις

(menzioni tradizionali)

Παραδοσιακές ενδείξεις σύμφωνα με την αριθμ 235309/7-2-2002 Υπουργική Απόφαση «Έγκριση παραδοσιακών ενδείξεων οίνων» οι οποίες συνδέονται με την ονομασία προέλευσης ή τη γεωγραφική ένδειξη.

Σύμφωνα με την ανωτέρω Υπουργική Απόφαση οι παραδοσιακές ενδείξεις που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην

επισήμανση των οίνων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης Αμύνταιο είναι οι παρακάτω:

ΟΙΝΟΣ ΛΟΦΩΝ/ Vin de collines,

ΟΙΝΟΣ ΠΛΑΓΙΩΝ/ Vin de coteaux,

OINOI ΑΠΟ ΟΡΕΙΝΟ(ΥΣ) ΑΜΠΕΛΩΝΑ(ΕΣ) Ή ΑΠΟ ΟΡΕΙΝΑ ΚΡΑΣΑΜΠΕΛΑ/ Vin de vignobles Montagneux

ΟΙΝΟΙ ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΟΥΣ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ Ή ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΑ ΚΡΑΣΑΜΠΕΛΑ Ή ΑΠΟ ΠΑΛΑΙΑ ΚΛΗΜΑΤΑ/ Vin de vieux vignobles / Vin de vieilles vignes.

10. Στοιχεια αρχων και Οργανισμων Ελεγχου

(autorità ed organismi di controllo)

10.1. Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται με βάσει τις παρακάτω διατάξεις:

(Le verifiche si basano sulle seguenti disposizioni)

- Β. Διάταγμα υπ’ αριθ. 423/8-6-1970 «Περί αναγνωρίσεως ονομασιών προελεύσεως οίνων» (ΦΕΚ 136/Α/19-6-1970)

- Υπουργική απόφαση αριθ. 398549/21-9-2001 «Καθορισμός λεπτομερειών εφαρμογής του Καν(ΕΚ) 1607/2000 της Επιτροπής σχετικά με τους οίνους ποιότητας που παράγονται σε καθορισμένες περιοχές» (ΦΕΚ 1277/Β/4-10-2001)

10.2. Διαδικασία διεξαγωγής των ελέγχων:

(procedura per lo svolgimento delle ispezioni)

Για κάθε αμπελουργική περίοδο ο οίνος που έχει τις προϋποθέσεις για τη κατάταξή του ως ΠΟΠ Αμύνταιο (Amynteo) πρέπει να υποβληθεί σε αναλυτικές και οργανοληπτικές εξετάσεις κατά το στάδιο της παραγωγής και πριν την διαδικασία κατάταξής του.

Για την πραγματοποίηση των αναλυτικών εξετάσεων λαμβάνεται αντιπροσωπευτικό δείγμα και αποστέλλεται σε ένα από τα εργαστήρια που είναι επιφορτισμένα με τη διεξαγωγή των επίσημων αναλύσεων στο τομέα του οίνου.

Λαμβάνεται επίσης αντιπροσωπευτικό δείγμα για την πραγματοποίηση των οργανοληπτικών εξετάσεων και ο παραγωγός υποβάλλει έγγραφο αίτημα στην Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής του τόπου παραγωγής προκειμένου να γίνει οργανοληπτική εξέταση και να πιστοποιηθεί αν ο εν λόγω οίνος έχει τα ενδεδειγμένα χαρακτηριστικά (χρώμα – διαύγεια – οσμή - γεύση) που επιτρέπουν την κατάταξή του ως ΠΟΠ Αμύνταιο (Amynteo).

Η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής συγκαλεί την επιτροπή οργανοληπτικών εξετάσεων προκειμένου να εξετάσει το δείγμα και να γνωμοδοτήσει για τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του οίνου.

Ο παραγωγός του οίνου υποβάλλει στη Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής του τόπου παραγωγής επίσημα αντίγραφα της δήλωσης παραγωγής ή συγκομιδής των σταφυλιών, τα συνοδευτικά έγγραφα που αποδεικνύουν ότι ο οίνος έχει τις προϋποθέσεις που αφορούν το συγκεκριμένο οίνο ΠΟΠ ο οποίος προορίζεται να καταταχθεί καθώς και τα αποτελέσματα των αναλυτικών και οργανοληπτικών εξετάσεων του οίνου.

Η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής του τόπου παραγωγής αξιολογεί τα στοιχεία που υποβάλλει ο παραγωγός και αποφασίζει αν ο οίνος θα καταταχθεί.

Για τις ποσότητες του οίνου που κατατάσσονται η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής του τόπου παραγωγής χορηγεί ανάλογο αριθμό ταινιών ελέγχου.

Οι ταινίες ελέγχου είναι ερυθρού χρώματος και φέρουν ένα κωδικό αριθμό ο οποίος περιλαμβάνει:

Τα γράμματα ΝΑ που αντιστοιχούν στον ΠΟΠ Αμύνταιο (Amynteo), τα δυο τελευταία ψηφία του έτους χρησιμοποίησης των ταινιών και τον αύξοντα αριθμό της ταινίας.

10.3. Αρχές ελέγχου.

(autorità di controllo)

10.3.1 Υπουργείο: Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

(Ministero dello sviluppo rurale e dell’alimentazione)

Διεύθυνση: Μεταποίησης-Τυποποίησης & Ποιοτικού Ελέγχου

Τμήμα: Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών

Διεύθυνση: Αχαρνών 2, Αθήνα, Τ.Κ. GR-101 76

Τηλ.: 210 - 212 4171, 210 - 212 4287, 210-2124289

Fax: 210 - 52 38 337

e-mail: ax2u249@minagric.gr,ax2u086@minagric.gr,ax2u172@minagric.gr

http://www.minagric.gr/greek/3.6.OINOY_LISTA%20POP.html

ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ

GOUMENISSA

Ο.Π.Α.Π.

Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας

Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης)

Υφιστάμενες ονομασίες οίνων – Τεχνικός φάκελος

(denominazioni dei vini esistenti – documentazione tecnica)

Υπουργική Απόφαση 344530/7792/26.10.1979

Προεδρικό Διάταγμα 13/28.12.1981

Υπουργική Απόφαση 397721/1.10.1992

Υπουργική Απόφαση 313749/19.12.2002

Υπουργική Απόφαση 280557/9.6.2005

(fonte Minagr.gr.)

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

(specifiche del prodotto)

(ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 1234/2007 ΑΡΘΡΟ 118 γ, ΠΑΡ/ΦΟΣ 2).

Γουμένισσα (el)

Goumenissa (en)

ΠΟΠ – Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευση

(P.O.P. denominazione di origine protetta)

1. ΟΝΟΜΑ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ

(denominazione da registrare

Όνομα προς καταχώρηση: Γουμένισσα

Ισοδύναμος Όρος: Goumenissa

1.1. ΚΑΤΗΓΟΡΊΕΣ ΑΜΠΕΛΟΟΙΝΙΚΏΝ ΠΡΟΪΌΝΤΩΝ:

(categorie dei prodotti)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Γουμένισσα (Goumenissa) ανήκει στις κατηγορίες 1. των Αμπελοοινικών Προϊόντων του παραρτήματος ΧΙβ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007.

1. 1. Οίνος (vino)

1.2. Τύποι οίνων

(tipi di vino)

Οίνος Ερυθρός Ξηρός (vino rosso asciutto);

2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΉ ΤΟΥ ΟΊΝΟΥ (Ή ΤΩΝ ΟΊΝΩΝ):

(descrizione del vino e dei vini)

2.1. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Οίνου Λευκού Ξηρού

(caratteristiche analitiche ed organolettiche vino rosso asciutto)

2.1.1. Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 11,50% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 11,50%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 11,50%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: 0-4 gr/l;

(zuccheri residui totali)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,20;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 150 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

2.2. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche organolettiche)

Όψη: Λαμπερό σκούρο μπορντό χρώμα.

(aspetto lucido di colore bordeaux scuro)

Οσμή: Άρωμα έντονο, σύνθετο, όπου συνδυάζονται αρμονικά ο φρουτώδης χαρακτήρας του κρασιού( χυμός

ντομάτας, φρούτα του δάσους) με τα γλυκά αρώματα παλαίωσης ( κανέλα, δρύινο βαρέλι, σοκολάτα, ξηροί καρποί)

(profumo intenso, complesso, armoniosamente combinato tra succhi di frutta (frutti di bosco) con aromi di invecchiamento di cannella, legno di rovere, noci e cioccolato)

Γεύση: Λιπαρό, γεμάτο με καλή.

Στο στόμα διακρίνουμε άρωμα υπερώριμων και αποξηραμένων φρούτων σε

συνδυασμό με άρωμα σοκολάτας, κακάο και βανίλιας.

(sapore asciuttto, pieno, corposo, sentori di frutta matura e frutta secca, in combinazione con cacao, vaniglia e cannella)

3. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΈΣ ΕΝΔΕΊΞΕΙΣ:

(menzioni tradizionali)

Σύμφωνα με το άρθρο 40 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 607/2009 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει από τον Καν(ΕΚ) 670/2011 της Επιτροπής και όπως έχουν οριστεί και καταχωρηθεί στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων «E-Bacchus», οι παραδοσιακές ενδείξεις που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση των οίνων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π.) Γουμένισσα και με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις της Κοινοτικής και Εθνικής νομοθεσίας, είναι οι εξής:

a. Στοιχείο α):

Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (Ο.Π.Α.Π.) στη θέση των ΠΟΠ.

(denominazione di origine di qualità superiore OPAP al posto della DOP)

b. Στοιχείο β):

Επιλογή ή Επιλεγμένος (selezione, selezionato, riserva);

Πύργος (torre);

Ορεινός αμπελώνας (vigneto di montagna);

Ορεινό κτήμα (tenuta di montagna);

Μοναστήρι (monastero);

Μετόχι (fattoria del monastero);

Κτήμα (tenuta, proprietà);

Κάστρο (castello);

Ειδικά Επιλεγμένο (appositamente selezionati, gran riserva);

Αρχοντικό (palazzo);

Αμπελώνας(ες) (vigneto);

Αμπέλι (vigneto);

Αγρέπαυλη (edificio storico).

4. ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΈΣ ΠΡΑΚΤΙΚΈΣ

(pratiche enologiche)

a. Οινολογικές πρακτικές

4.1. Οινοποίηση ερυθρών οίνων:

(vinificazione vini rossi):

Ο ερυθρός ξηρός οίνος Π.Ο.Π. Γουμένισσα (Goumenissa) παράγεται με την κλασσική μέθοδο ερυθράς οινοποίησης.

(fermentazione alcolica classica dei vini rossi ad una temperatura inferiore ai 30° C.)

4.2. Ειδικές οινολογικές πρακτικές:

(pratiche enologiche specifiche dei vini:)

4.2.1. Για την χρησιμοποίηση της ένδειξης «Επιλεγμένος» ή «Réserve» για τους ερυθρούς ξηρούς Γουμένισσα (Goumenissa) πρέπει οι οίνοι:

(per poter utilizzare le menzioni “selezionato”, “Reserve”, i vini rossi POP Goumenissa devono:

(avere un invecchiamento minimo di 2 anni, di cui almeno 12 mesi in botti di rovere e 6 mesi in bottiglia)

4.2.2. Για την χρησιμοποίηση της ένδειξης «Ειδικά Επιλεγμένος» ή «Grande Réserve» για ερυθρούς ξηρούς Γουμένισσα (Goumenissa) πρέπει οι οίνοι:

(per poter utilizzare le menzioni “appositamente selezionato”, “ Grande Réserve”, i vini rossi POP Goumenissa devono:

(avere un invecchiamento minimo di 4 anni, di cui almeno 18 mesi in botti di rovere e 18 mesi in bottiglia)

4.3. Συστήματα μόρφωσης των πρέμνων:

(sistemi di coltivazione dei vigneti)

Τύπος οινολογικής πρακτικής:

Καλλιεργητική πρακτική

Περιγραφή πρακτικής:

Η μόρφωση των πρέμνων γίνεται σε κυπελλοειδή ή γραμμοειδή σχήματα με διπλό κορδόνι.

(i sistemi di coltivazione dei ceppi sono a vaso o lineari a doppio cordone).

Οι οίνοι προέρχονται από σταφυλές αμπελώνων των οποίων η ηλικία είναι μεγαλύτερη των τεσσάρων (4) ετών και δεν αρδεύονται.

(le uve hanno diritto alla OPAP solo dopo 4 anni e non irigate).

Καλλιεργητικές τεχνικές που δεν εφαρμόζονται πατροπαράδοτα στην περιοχή, δεν επιτρέπονται

(le tecniche colturali sono quelle tradizionali e locali).

5. ΟΡΙΟΘΕΤΗΜΈΝΗ ΠΕΡΙΟΧΉ

(zone delimitate)

Η οριοθετημένη περιοχή για την παραγωγή οίνων Π.Ο.Π. Γουμένισσα (Goumenissa) καθορίστηκε με την Υπουργική

Απόφαση αριθμ 344530/7792/26.10.1979 (ΦΕΚ 1109/B/15.12.1979 ) που στη συνέχεια τροποποιήθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 13/28.12.1981 (ΦΕΚ 2/Α/5.1.1982 ).

(la zona di produzione della DOP Goumenissa è stata istituita con decreto ministeriale del 26/10/1979 e modificata con decreto ministeriale 28/12/1981).

Η ζώνη παραγωγής του οίνου Π.Ο.Π. Γουμένισσα εκτείνεται στην περιοχή των κοινοτήτων

(la zona di produzione si estende ai territori delle seguenti comunità):

Γουμένισσα, Φυλλυριάς, Στάθης, Γοργόπης, Κάρπης, Γρίβας, Πεντάλοφου, Πολύπετρου, Γερακώνας.

Εξαιρούνται οι περιοχές εντός των ορίων των αρδευτικών δικτύων και αυτές που βρίσκονται σε υψόμετρο μικρότερο από 150 μέτρα.

(esclusi i terreni di fondovalle irrigabili e quelli al di sotto dei 150 metri di altitudine).

Δήμου: Παιονία (comune Paionia)

Περιφερειακή ενότητα: Κιλκίς (unità periferica Kilkis)

Περιφέρειες: Κεντρική: Μακεδονία (Periferia Macedonia Centrale)

6. Μέγιστες αποδόσεις

(resa massima)

Μέγιστη απόδοση (αποδόσεις) ανά εκτάριο:

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο ( HA ) δεν υπερβαίνει τα δέκα χιλιάδες 10.000 χιλιόγραμμα νωπά σταφύλια

ή 80 HL οίνου.

(la resa massima di produzione è limitata a 10.000 kg/ha di uve fresche e di 80 hl/ha di vino).

7. ΟΙΝΟΠΟΙΉΣΙΜΕΣ ΠΟΙΚΙΛΊΕΣ ΑΜΠΈΛΟΥ

(varietà di vite autorizzate)

Επιτρεπόμενες οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου

(varietà di vite autorizzate)

Ο οίνος ερυθρός Π.Ο.Π. Γουμένισσα(Goumenissa) παράγεται συνοινοποίηση από νωπά σταφύλια των ποικιλιών Ξινόμαυρο και Νεγκόσκα η οποία θα πρέπει να είναι σε ποσοστό τουλάχιστον 20% κατά βάρος επί του συνόλου.

(il vino rosso POP Γουμένισσα(Goumenissa) è prodotto con il vitigno principale Xinomavro e con un minimo del 20% del vitigno Negoska)

(il nome Xinomavro derivava da acido-nero, anche se la buccia non è carica di pigmenti)

(lo Xinomavro ha bisogno di terreni adatti, basse rese produttive e situazioni climatiche favorevoli per dimostrare la sua alta qualità)

Η Νεγκόσκα αποτελεί μια ελληνική ποικιλία που λόγω της μικρής της παραγωγής σπανίως συναντάται οινοποιημένη μόνη της. Η Νεγκόσκα συμπληρώνει το Ξινόμαυρο δίνοντας στους οίνους βαθύ χρώμα, φρουτώδη αρώματα και στρογγυλεύει την γεύση τους προσδίδοντας τους σοκολατένια γεύση.

(Il Negoska è un vitigno greco e a causa delle sue basse rese, viene vinificato raramente in purezza, aggiunto allo Xinomavro ne arrotonda il sapore aggiungendo un tocco di cioccolato, da tonalità di colore più cariche e brillanti)

8. ΔΕΣΜΌΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΉ ΠΕΡΙΟΧΉ

(legame con la zona geografica)

8.1. Ιστορικός, πολιτιστικός, κοινωνικός δεσμός και γεωγραφικό περιβάλλον

(legame storico, culturale, sociale e ambiente geografico)

Λεπτομέρειες της γεωγραφικής περιοχής:

(dettagli della zona geografica):

8.1.1. Ποιότητα

(qualità)

Η ποιότητα των οίνων ΠΟΠ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ και η σταθερότητά της στις συνθήκες της περιοχής καταγωγής καθορίζεται

κυρίως από την εφαρμοζόμενη αμπελοκομική τεχνική.

8.1.2. Ιστορικός δεσμός

(legame storico)

Η περιοχή της Γουμένισσας ήταν πολύ γνωστή για το κρασί της και την ποιότητά του. Στο Λεξικόν Εγκυκλοπαιδικόν, τ.3, εκδ.

Μπαρτ και Χηρς, Ιανουάριος 1892 και στο λήμμα «Γκομέντζα» διαβάζουμε: «Γκομέντζα κώμη της Μακεδονίας. Παράγει

άριστον οίνον, τον της Γκομέντζας λεγόμενον, ούτινος γίνεται μεγάλη εξαγωγή…».

Επίσης στο λήμμα «οίνος» του ίδιου λεξικού διαβάζουμε «…Από τα κρασιά της δούλης Ελλάδος ονομαστά είναι της Ναούσης, Γκομέντζας και Σιατίστης…».

Στα τέλη του προ-προηγούμενου αιώνα και στις αρχές του προηγούμενου καλλιεργούνταν περισσότερο από 11.000

στρέμματα αμπέλια, κυρίως με ερυθρές οινοποιήσιμες ποικιλίες από τις οποίες παράγονταν τα φημισμένα μαύρα ταννινούχα κρασιά Γουμενίσσης.

Πριν τον ερχομό των προσφύγων (1924), στην περιοχή καλλιεργούνταν τρεις ερυθρές οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπέλου: Το Ξινόμαυρο (ξινή Ποπόλκα) η Νεγκόσκα (γλυκιά Ποπόλκα) και το Φαρτσάλο, καθώς και το άσπρο «Μουμίνουκ» ή Μουμίντσκο» το οποίο χρησιμοποιούσαν κυρίως για το τσίπουρο.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου η Γουμένισσα βρέθηκε στη γραμμή του Μακεδονικού Μετώπου. Υπήρξε έδρα των Γάλλων, οι οποίοι εξετίμησαν ιδιαίτερα τα κρασιά της. Θεωρείται μάλιστα από τους κατοίκους της περιοχής ότι αυτοί έφεραν και τη μάστιγα της φυλλοξήρας (1917-1920).

8.1.3. Πολιτιστικός, κοινωνικός & οικονομικός δεσμός

(legame culturale, sociale ed economico)

Η καταγραμμένη μακρόχρονη αμπελοιϊνική δραστηριότητα στην περιοχή συνδέθηκε με ποικίλες εκφάνσεις της πολιτιστικής και κοινωνικής δραστηριότητας της τοπικής κοινωνίας.

Προεξάρχουσα εκδήλωση του δεσμού της οινοπαραγωγής με τη κοινωνία της περιοχής είναι ο εορτασμός του Αγίου Τρύφωνα, προστάτη των αμπελουργών, και το πλούσιο τελετουργικό που τη συνοδεύει με ενσωματωμένα στοιχεία της θρησκευτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς.

Η αμπελοοινική παραγωγή αποτέλεσε ιστορικά βασικό πυλώνας της τοπικής οικονομίας κάτι που ισχύει και σήμερα. Σήμερα στην περιοχή υπάρχουν πέντε σύγχρονα οινοποιεία ενώ οι επενδύσεις στην σύγχρονη αμπελουργική παραγωγή και η εμπλοκή νέου ηλικιακά τμήματος του πληθυσμού είναι εντεινόμενες.

8.1.4. Γεωγραφικό περιβάλλον και γεωγραφική προέλευση

(ambiente e origine geografica)

Κλίμα

(clima)

Tο κλίμα κατατάσσεται (κατά LANG) στην κατηγορία του υπόξηρου ως ύφυγρου αντίστοιχα. Θερμικό άθροισμα (βάση

10◦ C): 1980 βαθμοημέρες από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο. Ηπειρωτικότητα : 20.93◦ C. Ώρες ηλιοφάνειας: 1818 από τον Απρίλιο ως τον Οκτώβριο.

Μέση θερμοκρασία του μήνα ωρίμασης : 19.8◦ C. Υετός: 650 mm κατά έτος, 35 mm κατά τον μήνα ωρίμασης.

Aνεμοι: Τη χειμερινή περίοδο επικρατεί ο Βόρειος άνεμος Βαρδάρης.

Το καλοκαίρι επικρατούν ήπιοι τοπικοί άνεμοι (αύρες) κυρίως νότιας διευθύνσεως αλλά και Βορειοανατολικοί (μελτέμια) που μειώνουν την επίδραση των θερμοκρασιών του θέρους.

Έδαφος

(suolo)

Η ευρύτερη περιοχή της Γουμένισσας αποτελείται από γρανιτικού τύπου πετρώματα, ψαμμίτες, σχιστόλιθους, οφιόλιθους, ασβεστόλιθους, ενώ το μητρικό υλικό της από αποθέσεις με κοκκινοχώματα, μάργες και μαργαικούς ασβεστόλιθους σε σκληρές και μαλακές στρώσεις.

Τα εδάφη της ζώνης είναι στην πλειονότητά τους ουδέτερης ως αλκαλικής αντίδρασης.

Η περιοχή διαθέτει ικανές έως μεγάλες ποσότητες τόσο ισοδύναμου όσο και ενεργού ανθρακικού ασβεστίου εκτός από

ορισμένες θέσεις που απουσιάζει το ανθρακικό ασβέστιο.

Γενικά η εναλλακτική ικανότητα των εδαφών της περιοχής βρίσκεται σε πολύ ικανοποιητικά επίπεδα και εφοδιάζει επαρκώς τα φυτά σε θρεπτικά στοιχεία, λόγω της παρουσίας μεγάλου ποσοστού σμεκτιτών στα ορυκτά της αργίλου, ενώ η παρουσία τόσο του εναλλακτικού ασβεστίου όσο και του εναλλακτικού μαγνησίου είναι υψηλή.

Η οργανική ουσία είναι γενικά ικανοποιητική στους επιφανειακούς ορίζοντες και μειώνεται με το βάθος.

Η οργανική ουσία των εδαφών της ζώνης, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, είναι ικανή να τροφοδοτήσει τα φυτά με το απαραίτητο για την ανάπτυξή τους άζωτο, χωρίς να χρειάζεται συμπληρωματική αζωτούχος λίπανση.

Ανάγλυφο

(rilievo)

Το ανάγλυφο της περιοχής είναι κυματοειδές, έντονο, με ποικίλους προσανατολισμούς και κλίσεις από 0 ως 30% και

αποτελεί ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά των καλλιεργούμενων ποικιλιών στη

περιοχή δεδομένου ότι οι υψομετρικές διαφορές μεταξύ των αμπελώνων είναι μικρές(0-70μ.).

Η πλειονότητα των αμπελώνων βρίσκεται σε υψόμετρο 200-270 μ.

8.2. Λεπτομέρειες του προϊόντος:

(caratteristiche del prodotto)

Το όνομα της ποικιλίας –Ξινόμαυρο– προέρχεται από το ξινό και το μαύρο, αν και στην πράξη, οι φλούδες των ρωγών του δεν είναι ιδιαίτερα πλούσιες σε χρωστικές.

Το Ξινόμαυρο χρειάζεται κατάλληλο terroir, αυξημένες καλλιεργητικές φροντίδες, χαμηλές στρεμματικές αποδόσεις και κατάλληλες καιρικές συνθήκες, για να ξεδιπλώσει το μεγαλείο του.

Η Νεγκόσκα αποτελεί μια ελληνική ποικιλία που λόγω της μικρής της παραγωγής σπανίως συναντάται οινοποιημένη μόνη της.

Η Νεγκόσκα συμπληρώνει το Ξινόμαυρο δίνοντας στους οίνους βαθύ χρώμα, φρουτώδη αρώματα και στρογγυλεύει την γεύση τους προσδίδοντας τους σοκολατένια γεύση.

Η συμπεριφορά των δύο ποικιλιών από τις οποίες παράγεται ο ΠΟΠ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ στο περιβάλλον της οροθετημένης

παραγωγής είναι τέτοια που επιτρέπει τον αρμονικό συνδυασμό των ιδιαίτερων χαρακτήρων τους στο τελικό προϊόν.

Η συμμετοχή της ποικιλίας Νεγκόσκα στην ποικιλιακή σύνθεση των οίνων ΠΟΠ ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ είναι ο κύριος παράγων

διαφοροποίησης από άλλους οίνους στους οποίους χρησιμοποιείται η ποικιλία Ξινόμαυρο.

Επιπλέον, η ωρίμαση του Ξινόμαυρου στην περιοχή και κάτω από το εφαρμοζόμενο σύστημα διαχείρισης, συντελείται σε συνθήκες που διαφοροποιούν αισθητά το αποτέλεσμα από άλλες περιοχές καλλιέργειας της ποικιλίας αυτής.

8.3. Αιτιώδης αλληλεπίδραση:

(interazione causale)

Η συνοινοποίηση των σταφυλιών Ξινόμαυρου και Νεγκόσκας που παράγονται μέσα στο πολύμορφο φυσικό περιβάλλον της περιοχής δημιουργεί ένα μοναδικό συνδυασμό αρωματικών και γευστικών χαρακτήρων στο παραγόμενο προϊόν.

9. Παραπομπή στις προδιαγραφές προϊόντος

(riferimenti alla disciplina di produzione)

9.1. Απαιτήσεις Εθνικής Νομοθεσίας

(requisiti della legislazione nazionale)

-Β. Διάταγμα υπ’ αριθ. 423/8-6-1970 «Περί αναγνωρίσεως ονομασιών προελεύσεως οίνων» (ΦΕΚ 136/Α/19-6-1970)

- Υπουργική Απόφαση 344530/7792/26.10.1979 « Πέρι αναγνωρίσεως οίνων Γουμένισσα ως ονομασία προελεύσεως ανωτέρας ποιότητος» ( ΦΕΚ 1109/B/15.12.1979)

-Προεδρικό Διάταγμα υπ’ αριθ. 13/28.12.1981 «Αναγνώριση ονομασιών προέλευσης προελεύσεως οίνων ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ » (ΦΕΚ 2/Α/5.1.1982 ).

-Υπουργική Απόφαση αριθ. 397721/1.10.1992 «Τροποποίηση στρεμματικών αποδόσεων αμπελώνων ζωνών παραγωγής οίνων ονομασίας προελεύσεως ανωτέρας ποιότητας » (ΦΕΚ 617/B/12.10.1992).

- Υπουργική Απόφαση 313749/19.12.2002 « Τροποποίηση της Υ.Α 344530/7792/26.10.1979 Πέρι αναγνωρίσεως οίνων Γουμένισσα ως ονομασία προελεύσεως ανωτέρας ποιότητος» (ΦΕΚ 1602/Β/27.12.2002). -Υπουργική απόφαση αριθ. 280557/9-6-2005 « Καθορισμός του χρόνου, ωρίμανσης, παλαίωσης και διάθεσης στην κατανάλωση, των οίνων Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας, των Τοπικών οίνων καθώς και των ενδείξεων κατά την επισήμανση τους που αφορούν τον τρόπο παραγωγής ή τις μεθόδους παρασκευής τους» (ΦΕΚ 818/Β/15-6-2005).

- Η Υπουργική Απόφαση αριθμ. 280557/9-6-2005 «Καθορισμός του χρόνου, ωρίμανσης, παλαίωσης και διάθεσης στην κατανάλωση, των οίνων Ονομασίας Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας, των Τοπικών Οίνων καθώς και των ενδείξεων κατά την επισήμανσή τους που αφορούν τον τρόπο παραγωγής ή τις μεθόδους παρασκευής τους» (ΦΕΚ 818/Β/15-6-2005).

9.2. Παρέκκλιση από την παραγωγή στην οριοθετημένη περιοχή

(riferimento della produzione nella zona delimitata)

Α) Νομικό πλαίσιο: Κοινοτική Νομοθεσία

(legislazione comunitaria)

9.3. Πρόσθετες διατάξεις που αφορούν στην επισήμανση των οίνων

(disposizioni supplementari inerenti all’etichettatura dei vini)

9.3.1. Ενδείξεις που αφορούν ορισμένες μεθόδους παραγωγής

(termini che si riferiscono a determinati metodi di produzione)

Κοινοτική Νομοθεσία

(legislazione comunitaria)

9.3.2. Πρόσθετες διατάξεις που αφορούν στην επισήμανση των οίνων

(disposizioni supplementari per l’etichettatura dei vini)

Αναγραφή στην επισήμανση του έτους συγκομιδής

(indicazione dell’annata di vendemmia)

Στην περίπτωση χρήσης της ένδειξης «ΝΕΟΣ ΟΙΝΟΣ» ή «ΝΕΑΡΟΣ ΟΙΝΟΣ» στην επισήμανση των οίνων είναι υποχρεωτική η αναγραφή του έτους συγκομιδής

(i vini con la menzione “vino nuovo o novello” devono portare obbligatoriamente in etichetta l’annata di vendemmia)

Παραδοσιακές Ενδείξεις

(menzioni tradizionali)

Σύμφωνα με την ανωτέρω Υπουργική Απόφαση οι παραδοσιακές ενδείξεις που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην

επισήμανση των οίνων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης Γουμένισσα είναι οι παρακάτω:

ΟΙΝΟΣ ΛΟΦΩΝ/Vin de collines,

ΟΙΝΟΣ ΠΛΑΓΙΩΝ/Vin de coteaux,

OINOI ΑΠΟ ΟΡΕΙΝΟ(ΥΣ) ΑΜΠΕΛΩΝΑ(ΕΣ) Ή ΑΠΟ ΟΡΕΙΝΑ ΚΡΑΣΑΜΠΕΛΑ/ Vin de vignobles Montagneux,

10. Στοιχεια αρχων και Οργανισμων Ελεγχου

(autorità ed organismi di controllo)

10.1. Οι έλεγχοι πραγματοποιούνται με βάσει τις παρακάτω διατάξεις:

(Le verifiche si basano sulle seguenti disposizioni)

- Β. Διάταγμα υπ’ αριθ. 423/8-6-1970 «Περί αναγνωρίσεως ονομασιών προελεύσεως οίνων» (ΦΕΚ 136/Α/19-6-1970)

- Υπουργική απόφαση αριθ. 398549/21-9-2001 «Καθορισμός λεπτομερειών εφαρμογής του Καν(ΕΚ) 1607/2000 της Επιτροπής σχετικά με τους οίνους ποιότητας που παράγονται σε καθορισμένες περιοχές» (ΦΕΚ 1277/Β/4-10-2001)

10.2. Διαδικασία διεξαγωγής των ελέγχων:

(procedure per lo svolgimento delle ispezioni)

Για κάθε αμπελουργική περίοδο ο οίνος που έχει τις προϋποθέσεις για τη κατάταξή του ως ΠΟΠ Γουμένισσα (Goumenissa) πρέπει να υποβληθεί σε αναλυτικές και οργανοληπτικές εξετάσεις κατά το στάδιο της παραγωγής και πριν την διαδικασία κατάταξής του.

Οι ταινίες ελέγχου είναι ερυθρού χρώματος και φέρουν ένα κωδικό αριθμό ο οποίος περιλαμβάνει:

Τα γράμματα ΝΑ που αντιστοιχούν στον ΠΟΠ Γουμένισσα (Goumenissa), τα δυο τελευταία ψηφία του έτους χρησιμοποίησης των ταινιών και τον αύξοντα αριθμό της ταινίας.

10.3. Αρχές ελέγχου.

(autorità di controllo)

10.3.1 Υπουργείο: Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων

(Ministero dello sviluppo rurale e dell’alimentazione)

Διεύθυνση: Μεταποίησης-Τυποποίησης & Ποιοτικού Ελέγχου

Τμήμα: Οίνου και Αλκοολούχων Ποτών

Διεύθυνση: Αχαρνών 2, Αθήνα, Τ.Κ. GR-101 76

Τηλ.: 210 - 212 4171, 210 - 212 4287, 210-2124289

Fax: 210 - 52 38 337

e-mail: ax2u249@minagric.gr,ax2u086@minagric.gr,ax2u172@minagric.gr

http://www.minagric.gr/greek/3.6.OINOY_LISTA%20POP.html

ΝΑΟΥΣΑ

NAOUSSA

Ο.Π.Α.Π.

Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας

Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης)

Υφιστάμενες ονομασίες οίνων – Τεχνικός φάκελος

Β. Διάταγμα υπ΄αριθ. 502/16.7.1971

Υπουργική απόφαση αριθ. 358417/29.7.1971

Υπουργική Απόφαση αριθ.397721/1.10.1992

Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 320/7.8.1995

Υπουργική απόφαση αριθ. 280557/9-6-2005

Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 91/7.10.2011

Υπουργική Απόφαση 201651/20-12-2011

(fonte Minagr.gr.)

ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

(specifiche del prodotto)

(ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) 1234/2007 ΑΡΘΡΟ 118 γ, ΠΑΡ/ΦΟΣ 2).

Νάουσα (el)

Naoussa (en)

ΠΟΠ – Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευση

(P.O.P. denominazione di origine protetta)

1. ΟΝΟΜΑ ΠΡΟΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ

(denominazione da registrare

Όνομα προς καταχώρηση: Νάουσα

Ισοδύναμος Όρος: Naoussa

2. Περιγραφη Των Οίνων

(descrizione dei vini)

2.1. Κατηγορία

(categoria)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Νάουσα (Naoussa) ανήκει στ ην κατηγορί α των Αμπελοοινικών Προϊόντων του παραρτήματος ΧΙβ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007.

2.2. Τύποι οίνων

(tipi di vino)

Οίνος Ερυθρός Ξηρός,

(vino rosso asciutto)

Οίνος Ερυθρός ημίξηρος,

(vino rosso semi-secco)

Οίνος Ερυθρός ημίγλυκος.

(vino rosso amabile)

2.3. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Ερυθρού Ξηρού Οίνου

(caratteristiche analitiche ed organolettiche del vino rosso asciutto)

2.3.1. Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 11,00% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 11,00%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 11,00%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: 0,00 - 4,00 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,20;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 150 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

2.3.2. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

Μια περιγραφή η οποία χαρακτηρίζει μια κλασσική Νάουσα είναι ότι πρόκειται για οίνο με υψηλή οξύτητα, μέτριας έντασης χρώμα, διακριτικό άρωμα που κυριαρχείται από φυτικούς χαρακτήρες (ντοματοπολτός, ελιά), σκληρές και πολλές φορές επιθετικές τανίνες, που απαιτούν περισσότερο χρόνο παλαίωσης για να «μαλακώσουν».

( il vino di Naoussa è caratterzzato da una elevata acidità, colore moderato, profumi tipicamente vegetali con sentori di pomodoro e olive, i tannini sono duri e agressivi, il tutto richiede un prolungato invecchiamento per ammorbidirlo)

Βέβαια, η ζώνη της Νάουσας, στα διαφορετικά αμπελοτόπια της παράγει οίνους με οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούνται σε σχέση με την προηγούμενη «κλασσική» περιγραφή αλλά και μεταξύ τους, στους οποίους το χρώμα «βαθαίνει», οι «επιθετικοί» και «άγριοι» χαρακτήρες μαλακώνουν, τα «φυτικά» αρώματα επισκιάζονται από «φρουτώδεις», «θερμούς» και «γλυκούς» χαρακτήρες και οι «χορτώδεις» γεύσεις δίνουν τη θέση τους σε μια γευστική πληρότητα, στοιχεία που χαρακτηρίζουν καλύτερα την ποικιλία Ξινόμαυρο και τα αμπελοτόπια της ζώνης.

(naturalmente i vari terreni delimitati per la produzione della DOP Naoussa danno vini diversi con sfumature che si differenziano dalle caratteristiche della versione “classica” sopra descritte, passando dall’aggressività alla morbidezza, dai profumi vegetali a quelli fruttati, caldi e delicati, il sapore “verde” lascia più spazio all’armonia e alla struttura corposa ma morbida, elementi che meglio caratterizzano il vitigno “Ξινόμαυρο”)

Συνοψίζοντας:

(riassumendo)

Όψη: έντονο κόκκινο, ρουμπινί έως και βαθυκόκκινο χρώμα, καστανές ανταύγειες στην παλαίωση

(aspetto: colore rosso rubino brillante si fa più intenso con riflessi aranciati con l’invecchiamento)

Οσμή: πολύπλοκα αρώματα που συνδυάζουν τους τυπικούς χαρακτήρες ντοματοπολτού και ελιάς με αυτά των κόκκινων φρούτων και μπαχαρικών, αποξηραμένου δαμάσκηνου, καπνού και ξηρών καρπών ενώ κατά την παλαίωση αναπτύσσεται σύνθετο μπουκέτο.

(profumo: complesso che varia dal vegetale, pomodori ed olive a quelli più delicati fruttati come, frutti di bosco, prugne secche, sino ad aromi speziati, tabacco e noci, mentre l’invecchiamento sviluppa profumo terziari più complessi ed avvincenti)

Γεύση: σώμα γεμάτο, με δομή, φινέτσα και αρωματική ένταση που διαρκεί, μεγάλη επιδεκτικότητα στην παλαίωση

(sapore: corpo pieno, strutturato che si fa aromatico e persistente con l’invecchiamento)

2.4. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Ερυθρ ού ημίξηρος u Οίνου:

(caratteristiche analitiche ed organolettiche del vino rosso semi-secco)

2.4.1. Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 11,00% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 11,00%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 11,00%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: 4,50 - 17,50 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,20;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 200 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

2.4.2. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristche organolettiche)

Όψη: έντονο κόκκινο χρώμα

(aspetto: colore rosso vivo)

Οσμή: πλούσια αρώματα που συνδυάζουν τους τυπικούς χαρακτήρες ντοματοπολτού και ελιάς με αυτά των κόκκινων φρούτων

(profumo: ricco che unisce sentori vegetali come pomodoro e olive a quelli dei frutti rossi)

Γεύση: ευχάριστη εντύπωση ισορροπίας οξύτητας – γλυκύτητας, μαλακό, γεμάτο σώμα

(sapore: acidità equilibrata, morbido seppur corposo)

2.5. Αναλυτικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Ερυθρού Ημίγλυκου Οίνου:

(caratteristiche analitiche ed organolettiche del vino rosso amabile)

2.5.1. Αναλυτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche analitiche)

-Ελάχιστος φυσικός αλκοολικός τίτλος: 11,00% vol.;

(titolo alcolometrico naturale minimo)

- Ολικός αλκοολικός τίτλος: Ελάχιστος 11,00%vol.;

(titolo alcolometrico totale minimo)

- Ελάχιστος αποκτημένος αλκοολικός τίτλος: 11,00%vol.;

(titolo alcolometrico effettivo minimo)

-Περιεκτικότητα σε ολικά σάκχαρα: 17,50 – 45,00 gr/l;

(zuccheri residui totali massimo)

- Ολική οξύτητα έκφραση σε τρυγικό οξύ(g/l): Ελάχιστη 3,50;

(acidità totale minima)

- Πτητική οξύτητα έκφραση σε οξικό οξύ (g/l): Μέγιστη 1,20;

(acidità volatile massima)

- Μέγιστη περιεκτικότητα των οίνων σε διοξείδιο του θείου (ολικό): 200 mg/l.

(anidride solforosa totale massima)

2.5.2. Οργανοληπτικά χαρακτηριστικά:

(caratteristiche organolettiche)

Όψη: έντονο κόκκινο χρώμα

(aspetto: colore rosso vivo)

(profumo: ricco che unisce sentori vegetali come pomodoro e olive a quelli dei frutti rossi)

Γεύση: μαλακή, ευχάριστη, γλυκιά εντύπωση ισορροπίας που διαρκεi.

(sapore: morbido, piacevole, sensazione dolce ma equilibrata)

2.6. Παραδοσιακές ενδείξεις

(menzioni tradizionali)

Σύμφωνα με το άρθρο 40 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 607/2009 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει από τον Καν(ΕΚ) 670/2011 της Επιτροπής και όπως έχουν οριστεί και καταχωρηθεί στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων « E - Bacchus », οι παραδοσιακές ενδείξεις που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην επισήμανση των οίνων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π.) Νάουσα και με την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις της Κοινοτικής και Εθνικής νομοθεσίας, είναι οι εξής:

Ονομασία Προέλευσης Ανωτέρας Ποιότητας (ΟΠΑΠ) στη θέση των ΠΟΠ

Αγρέπαυλη: (edificio storico);

Αμπέλι: (vigna);

Αμπελώνας (ες): (vigneto);

Αρχοντικό: (palazzo);

Ειδικά επιλεγμένος: (appositamente selezionato, grande riserva);

Επιλογή ή Επιλεγμένος: (selezione, riserva);

Κάστρο: (castello);

Κτήμα: (tenuta, proprietà);

Μετόχι: (fattoria, tenuta agricola di un monastero);

Μοναστήρι: (monastero);

Πύργος: (torre).

3. ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΈΣ ΠΡΑΚΤΙΚΈΣ

(pratiche enologiche)

3.1. Οι ερυθροί ξηροί οίνοι Π.Ο.Π. Νάουσα (Naoussa) παράγονται με την κλασική μέθοδο ερυθράς οινοποίησης. Η αλκοολική ζύμωση του σταφυλοπολτού και του οίνου σε ζύμωση μετά το διαχωρισμό από τα στέμφυλα γίνεται σε ελεγχόμενες θερμοκρασίες μικρότερες των 30° C.

(fermentazione alcolica classica dei vini rossi ad una temperatura inferiore ai 30° C.)

3.2. Παλαιώνουν σε δρύινα βαρέλια και σε φιάλες στην περίπτωση χρήσης αντίστοιχων ενδείξεων.

(invecchiato in botte di rovere secondo menzione equivalente)

4. Ειδικές οινολογικές πρακτικές για την παραγωγή των οίνων

(pratiche enologiche specifiche per la produzione dei vini)

4.1. Για την χρησιμοποίηση της ένδειξης «Επιλεγμένος» ή «Réserve» για τους ερυθρούς ξηρούς Νάουσα (Naoussa) πρέπει οι οίνοι:

(per poter utilizzare le menzioni “selezionato”, “Reserve”, i vini rossi POP Naoussa devono:

(avere un invecchiamento minimo di 2 anni, di cui almeno 12 mesi in botti di rovere e 6 mesi in bottiglia)

4.2. Για την χρησιμοποίηση της ένδειξης «Ειδικά Επιλεγμένος» ή «Grande Réserve» για ερυθρούς ξηρούς Νάουσα (Naoussa) πρέπει οι οίνοι:

(per poter utilizzare le menzioni “appositamente selezionato”, “ Grande Reserve”, i vini rossi POP Naoussa devono:

(avere un invecchiamento minimo di 4 anni, di cui almeno 18 mesi in botti di rovere e 18 mesi in bottiglia)

4.3. Για την παραγωγή ημίξηρων και ημίγλυκων οίνων επιτρέπεται η γλύκανση των οίνων σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις ( ΚΑΝ. 606/2009 Παράρτημα ΙΔ).

(i vini semisecci ed amabili possono essere dolcificati secondo il reg. CEE 606//2009 allegato XIV)

4.4. Οι οίνοι ΠΟΠ Νάουσα προέρχονται από σταφύλια αμπελώνων οι οποίοι έχουν μορφωθεί σε κυπελλοειδή ή γραμμικά σχήματα και δέχονται βραχύ κλάδεμα.

(provenienti da uve coltivate nella forma a vaso o lineare con potatura corta)

5. ΟΡΙΟΘΕΤΗΜΈΝΗ ΠΕΡΙΟΧΉ

(zone delimitate)

Η οριοθετημένη περιοχή για την παραγωγή οίνων Π.Ο.Π. Νάουσα (Naoussa) που καθορίστηκε με το Βασιλικό Διάταγμα αριθμ. 502/16.7.1971 (ΦΕΚ 150/A/26.7.1971), το οποίο τροποποιήθηκε από το Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 320/7.8.1995 (ΦΕΚ 175/A/22.8.1995) και το Προεδρικό Διάταγμα αριθμ. 91/7.10.2011 (ΦΕΚ 224/Α/26.10.2011)

(la zona di produzione della DOP Naoussa è stata riconosciuta con Real Decreto 16/07/1971 e successive modifiche)

Οι αμπελώνες της ζώνης του ΠΟΠ Νάουσα εκτείνονται στις περιοχές της Δημοτικής Κοινότητας Κοπανού και των Τοπικών Κοινοτήτων Λευκαδίων και Μαρίνης,

(La zona di produzione comprende i territori delle comunità locali di Λευκαδίων και Μαρίνης)

της Δημοτικής Ενότητας Ανθεμίων,

(l’unità municipale di Ανθεμίων)

της Δημοτικής Κοινότητας Νάουσας

(comunità municipale di Νάουσας)

και των Τοπικών Κοινοτήτων Γιαννακοχωρίου, Στενημάχου και Ροδοχωρίου

(località di Γιαννακοχωρίου, Στενημάχου και Ροδοχωρίου)

της Δημοτικής Ενότητας Νάουσας του Δήμου Νάουσας καθώς

(comunità municipale di Νάουσας del comune di Νάουσας)

και των Τοπικών Κοινοτήτων Τριλόφου

(località di Τριλόφου)

και Φυτειάς της Δημοτικής Ενότητας Δοβρά του Δήμου Βέροιας

(l’unità comunale di Δοβρά nel comune di Βέροιας)

του Νομού Ημαθίας.

(nella periferia ex prefettura di Ημαθίας)

Δήμους: Νάουσας, Βέροιας (comuni Naoussa, Veria)

Περιφερειακή ενότητα: Ημαθίας (unità periferica Emazia)

Περιφέρειε: Κεντρική: Μακεδονία (Periferia Macedonia Centrale)

6. Μέγιστες αποδόσεις

(resa massima)

6.1. Μέγιστη απόδοση σε χιλιόγραμμα σταφυλιών ανά εκτάριο:

(resa massima in kg/ha di uva fresca)

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο (HA) δεν υπερβαίνει τα δέκα χιλιάδες (10.000) χιλιόγραμμα νωπά σταφύλια.

6.2. Μέγιστη απόδοση σε εκατόλιτρα τελικού προϊόντος ανά εκτάριο:

(resa massima in hl/ha in vino finito)

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο (HA) δεν υπερβαίνει τα 80 Ηl οίνου.

7. Επιτρεπόμενες οινοποιησιμεσ ποικιλίες αμπέλου

(Varietà di uva ammessa)

Ο οίνος Π.Ο.Π. Νάουσα (Naoussa) παράγεται μόνο από νωπά σταφύλια της ερυθρής ποικιλίας „Ξινόμαυρο”.

Το όνομα της ποικιλίας –Ξινόμαυρο– προέρχεται από τα συνθετικά ξινό και μαύρο, αν και στην πράξη, οι φλοιοί των ραγών του δεν είναι ιδιαίτερα πλούσιοι σε χρωστικές ουσίες.

Το ρουμπινί χρώμα, το μαγικό μπουκέτο, που περιλαμβάνει από βιολέτες μέχρι πολτό ελιάς και από ντομάτα μέχρι καπνό και φραγκοστάφυλα, το υψηλόβαθμο, γεμάτο οξύτητα στόμα και οι άγριες τανίνες των κρασιών του, δίκαια το έχουν κατατάξει στην κορυφή των Ελληνικών ερυθρών ποικιλιών.

Αμπελουργικά χαρακτηριστικά της ποικιλίας Ξινόμαυρο στη ζώνη της Νάουσας.

(caratteristiche varietali del Ξινόμαυρο)

Είναι ποικιλία ζωηρή, γόνιμη, παραγωγική, ικανοποιητικά ανθεκτική στις περισσότερες ασθένειες, αλλά ευαίσθητη στην έλλειψη νερού.

Αρέσκεται σε μέσης σύστασης εδάφη ως αργιλλασβεστώδη, με καλή στράγγιση, εδάφη που της εξασφαλίζουν ομαλή τροφοδοσία με νερό. Διαμορφώνεται σε γραμμικό αμφίπλευρο κορδόνι (Royat) και κλαδεύεται κοντά στα 2 μάτια (και ο τυφλός ή τσίμπλα είναι γόνιμος).

Είναι καλιόφιλη ποικιλία που δείχνει έντονα την έλλειψη καλίου τόσο στα φύλλα (ακόμα και πριν την ανθοφορία) όσο και στο κρασί (μεγάλη οξύτητα).

Ξεκινά την βλάστηση το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απρίλη και ωριμάζει σχετικά όψιμα, μετά τις 20 Σεπτέμβρη.

Κάθε καρποφόρα κληματίδα φέρνει 2-3 σταφύλια μέτρια ως μεγάλα, που μπορούν να φθάσουν μέχρι και τα 400 g, συνήθως πτερυγωτά, κωνικά ως κυλινδροκωνικά, πυκνόραγα, που κόβονται πολύ εύκολα (δημιουργώντας πρόβλημα την περίοδο του γυρίσματος των σταφυλιών στις ανεμόπληκτες περιοχές, αλλά διευκολύνοντας και τον τρυγητό).

Οι ράγες είναι μέσου μεγέθους, 2,2 g, σφαιρικές, με φλοιό παχύ κυανομέλανου χρωματισμού και σάρκα άχρωμη, χυμώδη, υπόξινη. Σε ότι αφορά τη σύσταση της ράγας το σάρκωμα αντιστοιχεί στο 84%, ο φλοιός στο 13,50% ενώ τα γίγαρτα 2,50% (6) του βάρους των ραγών.

Το 74% των ραγών περιέχουν περισσότερα από 2 γίγαρτα εκ των οποίων 32% περιέχουν περισσότερα από τρία.

Η μέχρι σήμερα έρευνα σχετικά με την παραλλακτικότητα της ποικιλίας «Ξινόμαυρο» απέδειξε ότι η ποικιλία παρουσιάζει

σημαντική παραλλακτικότητα, που εντείνεται από τις διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκες των κέντρων καλλιέργειάς της και την αμπελοκομική τεχνική που εφαρμόζεται. Από τη σχετική έρευνα, προέκυψε η αναγνώριση πέντε τουλάχιστον βιότυπων - κλώνων- της ποικιλίας, απαλλαγμένων ιώσεων και με διακριτά αμπελογραφικά, αμπελοκομικά και οινικά χαρακτηριστικά.

Οι βιότυποι αυτοί παρουσιάζουν πολύ ενδιαφέροντα αμπελοκομικά χαρακτηριστικά (καλή σχέση ποιότητας-ποσότητας) ενώ από τη διαδικασία οινολογικής αξιολόγησής τους προέκυψαν σαφείς ενδείξεις διαφοροποίησης τους ως προς το αρωματικό και φαινολικό δυναμικό των οίνων που δύνανται να παράγουν.

Ο αμπελώνας σήμερα καταλαμβάνει μία έκταση 7000 περίπου στρεμμάτων με την ποικιλία Ξινόμαυρο εμβολιασμένη κυρίως στα υποκείμενα 110 R και 41B.

Η πλειονότητα των αμπελώνων περιλαμβάνει φυτά διαμορφωμένα σε γραμμικό αμφίπλευρο κορδόνι (Royat) με 4-7 κεφαλές των δύο ματιών.

Οι αποστάσεις φύτευσης κυμαίνονται από 1.80-2.5 Χ 1.20-1.5μ (266-400 φυτά το στρέμμα).

Το ύψος διαμόρφωσης ποικίλει από 30 ως 60 cm, ενώ το ύψος της φυλλικής επιφάνειας από 60 ως 120 cm

8. ΔΕΣΜΌΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΉ ΠΕΡΙΟΧΉ

(legame con la zona geografica)

8.1. Ποιότητα

(qualità)

Ο χαρακτήρας της ποικιλίας Ξινόμαυρο στην αμπελουργική Νάουσα παρουσιάζεται στον παραγόμενο οίνο με πλούσιο πολύπλοκο αρωματικό χαρακτήρα, ντελικάτη σώμα, καλοδομημένες τανίνες και μία οξύτητα που υποστηρίζει την μεγάλη δυναμική παλαίωσής του.

Τα υφιστάμενα επιστημονικά δεδομένα για την ποικιλία τεκμηριώνουν την άποψη ότι η ονομασία της «ξινό-μαύρο» συνάδει με τα βασικά χαρακτηριστικά των σταφυλιών και των οίνων της.

Όξινος χαρακτήρας (ξινό), φαινολικός πλούτος και ικανοποιητική ωρίμανση (μαύρο), στοιχεία που προϊδεάζουν για ένα ρωμαλέο κρασί με διάρκεια και αντοχή στο χρόνο, όπως πράγματι συμβαίνει με τους οίνους της ποικιλίας.

Σχετικά με τον όξινο χαρακτήρα, αυτός συσχετίζεται με την ικανότητα της ποικιλίας να βιοσυνθέτει - συσσωρεύει πολύ υψηλές ποσότητες τρυγικού οξέος, το οποίο είναι από τα ισχυρότερα των οξέων που απαντώνται στο γλεύκος των σταφυλιών, και μάλιστα σε συγκεντρώσεις υπερδιπλάσιες εκείνων του μηλικού οξέος.

Ο όξινος χαρακτήρας των σταφυλιών και των οίνων της ποικιλίας δεν εξαρτάται από το βαθμό ωριμότητας των σταφυλιών αλλά ρυθμίζεται από μια σειρά παραμέτρων που σχετίζονται με τα κλιματολογικά χαρακτηριστικά της χρονιάς, το φορτίο των πρέμνων και τον τύπο του εδάφους του αμπελώνα.

Σε χρονιές που επικρατούν ξηροθερμικές συνθήκες ο όξινος χαρακτήρας της ποικιλίας ατονεί, ενώ αντίθετα, όταν έχουμε πολλές βροχοπτώσεις, κυρίως μετά τον περκασμό, η χημική οξύτητα αυξάνεται.

Η μείωση του φορτίου ανά πρέμνο και ο τύπος του εδάφους (παρουσία ανθρακικού ασβεστίου) δρούν ρυθμιστικά επί του όξινου χαρακτήρα (μείωση) καθώς, αφενός, ευνοούν τον εμπλουτισμό των ραγών με το ισχυρά βασικό κάλιο (φυσική εξουδετέρωση οξύτητας), αφετέρου, μεταβάλλουν τον μεταβολισμό του φυτού στην κατεύθυνση της παραγωγή υψηλότερων συγκεντρώσεων μηλικού οξέος και μείωση του λόγου τρυγικό προς μηλικό οξύ (ρύθμιση pH).

Αναφορικά με τον φαινολικό πλούτο της ποικιλίας, τα επιστημονικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι αυτός συσχετίζεται κυρίως με την παρουσία ταννοειδών ουσιών στις σταφυλές και τα γίγαρτα, παρά με την παρουσία χρωστικών (ανθοκυάνες) στους φλοιούς των σταφυλιών.

Τα σταφύλια και οι οίνοι της ποικιλίας «ξινόμαυρο» είναι γενικώς φτωχοί σε χρωστικές ενώ γενικώς, η παρουσία ταννοειδών ενώσεων είναι αυξημένη.

Το βαθύ ερυθρό χρώμα, σχεδόν μαύρο, που αποκτούν σε ορισμένες περιπτώσεις οι οίνοι της Νάουσας και η αξιοσημείωτη σταθερότητα του στο χρόνο είναι αποτέλεσμα:

α) του υψηλού βαθμού εκχυλισιμότητας από τους φλοιούς που εμφανίζουν (σε ορισμένες περιπτώσεις) οι φαινολικές ουσίες συνολικά,

β) του υψηλού βαθμού ιονισμού των ανθοκυανών (ένταση χρώματος) και γ) της υψηλής περιεκτικότητας σε τανίνες και του μεγάλου βαθμού συμπλοκοποίησης των ανθοκυανών με αυτές (διατήρηση χρώματος). Όπως και στην περίπτωση του όξινου χαρακτήρα της ποικιλίας, η περιεκτικότητα των σταφυλιών και των παραγόμενων οίνων σε χρωστικές δεν εξαρτάται απαραίτητα από το βαθμό ωριμότητας των σταφυλιών, αλλά ρυθμίζεται από μια σειρά παραγόντων που σχετίζονται με τα κλιματολογικά χαρακτηριστικά της χρονιάς (ξηροθερμικές συνθήκες ή βροχοπτώσεις μετά τον περκασμό), τον τύπο του εδάφους και την ακολουθούμενη λιπαντική τεχνική.

Παράγοντες οι οποίοι καθορίζουν τη συγκέντρωση των χρωστικών και τανινών στους φλοιούς, αλλά κυρίως το βαθμό εκχυλισιμότητά τους στον οίνο.

Ο έντονα τανικός χαρακτήρας της ποικιλίας προσδιορίζει το «ρωμαλέο» χαρακτήρα των οίνων της και καθιστά δυνατή τη μακρόχρονη παλαίωσή τους.

Επιπλέον, τα υφιστάμενα επιστημονικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι η ποσοτική παρουσία των ταννοειδών ουσιών και η προέλευση τους (φλοιοί, ράγες, γίγαρτα), διαμορφώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα «εν γένει» οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των οίνων.

Και στην περίπτωση των τανινών, η ποιοτική και ποσοτική σύσταση δεν συσχετίζεται άμεσα με τη βιομηχανική ωριμότητα των σταφυλιών αλλά ρυθμίζεται από μια σειρά παραμέτρων οι οποίοι εκτός των προαναφερθέντων για τις χρωστικές (ξηροθερμικές συνθήκες ή βροχοπτώσεις μετά τον περκασμό, τύπος

εδάφους του αμπελώνα, ακολουθούμενη λιπαντική τεχνική) σχετίζονται επίσης με το φορτίο ανά πρέμνο και το υποκείμενο.

Τέλος, τα υφιστάμενα επιστημονικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι το «ξινόμαυρο» δεν συγκαταλέγεται στις θεωρούμενες ως αρωματικές ποικιλίες. Συνήθως, το άρωμα των οίνων της ποικιλίας στη νεότητά τους είναι μάλλον διακριτικό, αλλά και ιδιαίτερο.

Η ένταση και ο χαρακτήρας του αρώματος (φρουτώδεις χαρακτήρες) διαμορφώνονται κυρίως από την παρουσία συστατικών του δευτερογενούς αρώματος ή αρώματος της ζύμωσης (οξικοί εστέρες αλκοολών και εστέρες λιπαρών οξέων), ενώ τα ποικιλιακά χαρακτηριστικά περιορίζονται στην εμφάνιση ιδιαίτερων οσμών που θυμίζουν ντοματοπολτό και ελιά, χαρακτήρες για τους οποίους μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατή η συσχέτιση με συγκεκριμένες χημικές ενώσεις ή τύπους ενώσεων.

Η αναγνώριση και τεκμηρίωση της παρουσίας ενός σχετικά αυξημένου αρωματικού δυναμικού από φαινολικά και τερπενικά γλυκοζιτικά παράγωγα στους φλοιούς των σταφυλιών της ποικιλίας, ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι, στην ωριμότητά τους και μετά από παλαίωση οι οίνοι της ποικιλίας αναπτύσσουν συνήθως μία παλέτα σύνθετων αρωμάτων όπου οι τυπικοί αρωματικοί χαρακτήρες συμπλέκονται με φρουτώδη χαρακτηριστικά και γλυκούς χαρακτήρες που θυμίζουν δαμάσκηνα, μαρμελάδα, μέλι κλπ.

Όμως, και πάλι, ο ρόλος επιμέρους συστατικών στη διαμόρφωση του αρώματος και οι παράγοντες που επηρεάζουν την ποιοτική και ποσοτική σύσταση του κλάσματος των πρόδρομων αρωματικών ενώσεων

στο σταφύλι δεν έχουν αποσαφηνιστεί μέχρι σήμερα.

Εκείνο που τα υφιστάμενα δεδομένα υποδηλώνουν είναι ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ αρωματικού δυναμικού των οίνων (ελεύθερο άρωμα, πρόδρομες αρωματικές ενώσεις) και των παραγόντων υποκείμενο, φορτίο ανά πρέμνο και τύπος εδάφους.

8.2. Πολιτιστικός, κοινωνικός & οικονομικός δεσμός

(legame storico, culturale, sociale ed economico)

8.2.1. Ιστορικός δεσμός

(legame storico)

Η αμπελοκαλλιέργεια στην Νάουσα και το Ναουσαίικο κρασί έχουν μια παράδοση που χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Η αρχή της καλλιέργειας της αμπέλου στην περιοχή της Νάουσας χάνεται στα βάθη του χρόνου, ενώ η φήμη του ναουσαίικου κρασιού πέρασε, από πολύ νωρίς, τα σύνορα της χώρας και εξαπλώθηκε στον κόσμο όλο.

Η μυθολογία αναφέρει ότι στις πλαγιές του Βερμίου, που στις υπώρειες του είναι σκαρφαλωμένη η Νάουσα, έζησε η μητέρα του θεού Διόνυσου, Σεμέλη, και γεννήθηκε ο συνοδός του και έξοχος χορευτής Σειληνός.

Με βάση ανέκδοτα κατάστιχα που βρίσκονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Βουλγαρίας στη Σόφια και αναφέρονται στις καλλιεργούμενες εκτάσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στην κεντρική και δυτική Μακεδονία, το 1528, η περιοχή της Νάουσας (Άγουστος) εμφανίζεται ως αμπελότοπος του καζά της

Βέροιας.

Οι πρώτες βέβαια αξιόλογες γραπτές μαρτυρίες σχετικά με την ποιότητα του παραγόμενου στην περιοχή κρασιού αναφέρονται στην περίοδο μετά το 1700.

«...Η Νάουσα ή Νιάουστα κωμόπολις ακουστή δια τον εξαίρετον οίνον...» σημειώνει στο βιβλίο του «Γεωγραφία παλαιά και νέα» (Βενετία 1728) ο μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος.

Ο γάλλος πρόξενος του Μεγάλου Ναπολέοντα, Francois Pouqueville, γράφει στο βιβλίο του «Voyage de la Grece» (1826) ότι ο οίνος της Νάουσας είναι εκ των καλυτέρων της Μακεδονίας. «Αι σταφυλαί αι παράγουσαι τον οίνον τούτον έχουν γεύσιν οξύ-στυπτικήν, ού ένεκα ο οίνος πίνεται το 4ον ή 5ον έτος από του τρυγητού».

Το 1831 ο Cousinery στο «Voyage dans la Macedoine» αναφέρει ότι «ο οίνος της Ναούσης είναι εν Μακεδονία ότι ο Βουργουνδίας εν Γαλλία, τον πωλούν πάντοτε εις τιμήν διπλασίαν των άλλων οίνων... Τον μεταφέρουν εις την Θεσσαλονίκη και τας Σέρρας, όπου καταναλίσκεται αφθόνως.

Εξαιρουμένου του της Τενέδου, ο οίνος ούτος θεωρούμενος ως συνήθης οίνος είναι πράγματι ο καλύτερος των οίνων όλης της Τουρκίας».

Και η Mary Adelaide Walker, που επισκέπτεται τη Δυτική Μακεδονία στα 1860 αναφέρει ότι «τα κρασιά της Κοζάνης και της Νάουσας ήταν περίφημα σε όλη τη χώρα».

Στις αρχές του 20ου αιώνα το Ναουσαίικο κρασί ταξιδεύει παντού στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη αλλά και στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Το αμπέλι καταλαμβάνει το σύνολο σχεδόν της γεωργικής γης της Νάουσας, το εξαγωγικό

εμπόριο βρίσκεται σε ακμή και οι κάτοικοι εξασφαλίζουν ένα πολύ καλό εισόδημα.

Έχουν μάλιστα επιβάλλει οι ίδιοι οι παραγωγοί του κρασιού τον έλεγχο γνησιότητας του προϊόντος με την ύπαρξη σε αυτό ετικέτας-σφραγίδας γνησιότητας.

Πρόκειται για την απόδειξη της εισφοράς ειδικού φόρου στον δήμο Νάουσας, απαραίτητη για την εμπορία του Ναουσαίικουκρασιού στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Έχουν προχωρήσει και σ’ ένα πρώτο διαχωρισμό των αμπελώνων με βάση το ποιοτικό τους δυναμικό.

Ο Ευστάθειος Στουγιαννάκης αναφέρει ότι οι αμπελώνες της Σμίξης, της Κωτίχας, της Γάστρας, της

Καραίδας, του Γαλατσιάνου παρήγαγαν φημισμένα κρασιά ενώ αυτοί στο Κουκούλι ήταν υποδεέστεροι.

Δυστυχώς η είσοδος της φυλλοξήρας αλλά και τα νέα δεδομένα που δημιούργησαν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι οδήγησαν στην καταστροφή του αμπελώνα της Νάουσας, ο οποίος ανασυστάθηκε μόλις στις αρχές της δεκαετίας του 70 χάρη στην πρωτοβουλία της εταιρείας Μπουτάρη.

Με κυβερνητικό διάταγμα που υπογράφηκε το 1971, η Ονομασία Προελεύσεως «Νάουσα» δίνεται σε οίνο ερυθρό ξηρό που έχει παραχθεί από σταφύλια της ποικιλίας Ξινόμαυρο, εντός καθορισμένης περιοχής, τα γεωγραφικά όρια της οποίας έχουν καθορισθεί από το υπουργείο Γεωργίας, και παραμένει σε δρύινα βαρέλια για ένα τουλάχιστον χρόνο.

Το 1987, με πρωτοβουλία του Ο.Ι.V. (Διεθνές Γραφείο Αμπέλου και Οίνου), η Νάουσα ανακηρύχτηκε Διεθνής Πόλη Αμπέλου και Οίνου.

Η πλούσια ιστορία της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοπαραγωγής της Νάουσας, φιλοξενείται σήμερα στο

μοναδικό στην Ελλάδα Μουσείο Αμπέλου και Οίνου της πόλης

8.2.2. Πολιτιστικός, κοινωνικός & οικονομικός δεσμός

(legame culturale, sociale ed economico)

Το αμπέλι και το κρασί παραμένουν άρρηκτα δεμένα και σήμερα με την πολιτιστική και οικονομική ζωή της πόλης της Νάουσας και της ευρύτερης περιοχής της. Ετήσιο θεσμό αποτελούν οι εκδηλώσεις «Οίνος και Πολιτισμός» που διοργανώνονται την περίοδο του τρύγου από τον Δήμο της Νάουσας.

Το Μουσείο Αμπέλου και Οίνου της Νάουσας παρουσιάζει την ιστορία της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοπαραγωγής στην περιοχή της Νάουσας από τον 17o αιώνα ως τις μέρες μας.

Στόχος του είναι να παρουσιάσει τη σημαντική θέση της αμπελουργίας και οινοποιίας στη Νάουσα, την εξέλιξή της στο χρόνο και την ομαλή μετάβαση από την παραδοσιακή στη σύγχρονη μορφή της.

Ο χαρακτήρας του μουσείου είναι εκπαιδευτικός.

Απευθύνεται σε όλους όσους ενδιαφέρονται για το κρασί και ειδικότερα για το κρασί της Νάουσας.

Τα αντικείμενα που εκτίθενται είναι όλα παλιά αντικείμενα αμπελοκαλλιέργειας και οινοπαραγωγής από την περιοχή της Νάουσας.

Η έκθεση ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των σύγχρονων οργανωμένων οινοποιείων της περιοχής, παρέχοντας στον επισκέπτη μια σαφή εικόνα για τη σημασία της σύγχρονης αμπελοοινικής δραστηριότητας στη Νάουσα.

Το Μουσείο ανήκει στον Δημοτικό Πολιτιστικό Οργανισμός Νάουσα και στεγάζεται στο ισόγειο του παραδοσιακού κτιρίου Ιωάννου Μπουτάρη - το πρώτο οργανωμένο οινοποιείο της Νάουσας (1908).

Η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί μια από τις κύριες γεωργικές ασχολίες και οι οινοποιία σημαντικό κεφάλαιο στην μεταποιητική δραστηριότητα.

Τα επισκέψιμα οινοποιεία είναι περισσότερα των δέκα δημιουργώντας μια ενδιαφέρουσα δραστηριότητα για τους επισκέπτες, τονώνοντας σημαντικά το τουριστικό προιόν της περιοχής.

Ο χαρακτήρας του μουσείου είναι εκπαιδευτικός.

Απευθύνεται σε όλους όσους ενδιαφέρονται για το κρασί και ειδικότερα για το κρασί της Νάουσας.

8.3. Γεωγραφικό περιβάλλον και γεωγραφική προέλευση

(ambiente geografico ed origine geografica)

Η οροθετημένη περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη παραλλακτικότητα στα στοιχεία της φυσιογραφίας της που έχει σαν συνέπεια την ύπαρξη πολλών επιμέρους μονάδων Terroir μεγαλύτερης κλίμακας (μικρότερου μεγέθους) που φτάνει ακόμα και στο επίπεδο μεμονωμένου αμπελώνα.

Έτσι, η αμπελουργική ζώνη της Νάουσας είναι μία σύνθεση πολλών μικρότερων μονάδων Terroir που διαμορφώνουν την ιδιαίτερη συμπεριφορά της ποικιλίας Ξινόμαυρο.

Ο κύριος κορμός της αμπελουργικής ζώνης της Νάουσας βρίσκεται σε γεωγραφικό πλάτος περίπου 40,6^ο και γεωγραφικό μήκος 22,17^ο , και σε υψόμετρο που ξεκινά από τα 80μ και φθάνει τα 350μ., παρουσιάζει δε έντονο και πολύπλοκο ανάγλυφο.

Η μεγάλη ποικιλία συνδυασμών έκθεσης, προσανατολισμού και υψομέτρου προκαλεί αντίστοιχες διαφοροποιήσεις του κλίματος των επιμέρους γεωγραφικών ενοτήτων εντός της περιοχής, που προκαλούν διαφοροποιήσεις κυρίως στην ένταση των οργανοληπτικών χαρακτήρων των οίνων.

Οι ειδικότεροι χαρακτήρες κάθε ενότητας είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης πολλών παραγόντων και από αυτούς πολύ σημαντικός είναι ο φυσικός εφοδιασμός με νερό που στη περιοχή φαίνεται να εξαρτάται από τον τύπο του εδάφους και τα τοπογραφικά χαρακτηριστικά των αμπελώνων.

8.3.1. Εδαφικά Χαρακτηριστικά της Ζώνης

(caratteristiche del terreno)

Με βάση τα δεδομένα που προκύπτουν από την φυσιογραφική και εδαφολογική μελέτη της αμπελουργικής ζώνης της Νάουσας που πραγματοποιήθηκε από το Εργαστήριο Εφαρμοσμένη

Εδαφολογίας και το Εργαστήριο Τηλεπισκόπισης του Α.Π.Θ., φαίνεται ότι τα εδάφη γενικά της ζώνης προέρχονται από διάφορους γεωλογικούς σχηματισμούς.

Τα εδάφη της περιοχής είναι κυρίως μέσης ως βαριάς μηχανικής σύστασης με μεγάλη υδατοχωρητικότητα και δομή που επιτρέπει την ικανοποιητική ανάπτυξη του ριζικού συστήματος. Ανήκουν στις κατηγορίες των Alfisols, Entisols, Inceptisols όπως φαίνεται στον εδαφολογικό χάρτη της περιοχής.

Πιο συγκεκριμένα η περιοχή των Πολλών Νερών-Μαρίνας-Γιαννακοχωρίου αποτελείται από σύναγμα τραχει-ανδεσιτικό του Λουτροχωρίου, σερπεντίνες, δολερίτες και συνδεδεμένα ηφαιστειακά πετρώματα, μάρμαρα, σχιστόλιθους, παλαιές αναβαθμίδες με προχώματα, παλαιές αποθέσεις κροκαλλοπαγών, κώνους και χαμηλές αναβαθμίδες στους πρόβουνους, καθώς και από σύγχρονες προσχώσεις, ανάλογα με την υποπεριοχή.

Η περιοχή νότια του Γιαννακοχωρίου -Νάουσα- Λευκάδια-Κοπανός- και βόρεια της Στενημάχου αποτελείται από παλαιές αποθέσεις κροκαλλοπαγών της Πλειοκαίνου-Πλειστοκαίνου περιόδου, σερπεντίνες, δολερίτες και συνδεδεμένα ηφαιστειακά πετρώματα, λατυποπαγή, λατυποπαγείς ασβεστόλιθους και πλακώδεις ασβεστόλιθους, κρυσταλλικούς ασβεστόλιθους της Πελαγονικής ζώνης, λατυποπαγή και κόκκινους σχιστόλιθους, τραβερτίνες, κώνους και χαμηλές αναβαθμίδες, καθώς και από σύγχρονες προσχώσεις, ανάλογα με την υποπεριοχή.

Η περιοχή της Στενημάχου-Τριλόφου-Φυτειάς αποτελείται από φλύσχη της Στενημάχου, μαργαικούς ασβεστόλιθους, λατυποπαγή και κόκκινους σχιστόλιθους, τόφφους φλυσχοειδείς λατυποπαγείς, σερπεντίνες, παλαιές αποθέσεις κροκαλλοπαγών της Πλειοκαίνου-Πλειστοκαίνου περιόδου, κώνους και χαμηλές αναβαθμίδες στους πρόβουνους, καθώς και από σύγχρονες προσχώσεις, ανάλογα με την υποπεριοχή.

Τα εδάφη της ζώνης είναι στην πλειονότητά τους ουδέτερης ως αλκαλικής αντίδρασης (με εξαίρεση κάποιες περιοχές των Πολλών Νερών όπου μέχρι τα 60 cm τα εδάφη είναι όξινα).

Το ανθρακικό ασβέστιο (ολικό και ενεργό) βρίσκεται γενικά σε υψηλά επίπεδα, με εξαίρεση τις περιοχές που επικρατούν τα οφιολιθικά πετρώματα όπου λείπει τελείως ή είναι σε πολύ χαμηλό ποσοστό (όπου υπάρχουν τραβερτίνες).

Η εναλλακτική ικανότητα των εδαφών της ζώνης είναι γενικά καλή, λόγω της παρουσίας μεγάλου ποσοστού σμεκτιτών στα ορυκτά της αργίλου, ενώ η παρουσία τόσο του εναλλακτικού